Τα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) σημείωσαν σημαντική πρόοδο όσον αφορά την είσπραξη του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) μεταξύ 2018 και 2022, σύμφωνα με μια νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση σχετικά με το έλλειμμα ΦΠΑ στην ΕΕ, η οποία μετρά τη διαφορά μεταξύ των θεωρητικά αναμενόμενων εσόδων από τον ΦΠΑ και του ποσού που πράγματι εισπράχθηκε, τα κράτη μέλη έχασαν περίπου 89 δισ. ευρώ από τα αναμενόμενα έσοδα του ΦΠΑ το 2022, σε σύγκριση με 121 δισ. ευρώ το 2018. Το ποσό αυτό αφορά απώλειες εσόδων κυρίως λόγω φορολογικής απάτης, φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής, μη δόλιων πτωχεύσεων, σφαλμάτων υπολογισμού και άλλων παραγόντων. Η πρόοδος όσον αφορά τη μείωση του ελλείμματος συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ είναι ευπρόσδεκτη, καθώς οι απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ικανότητα των κρατών να χρηματοδοτούν βασικά δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, όπως σχολεία, νοσοκομεία και υποδομές. Η τελευταία έκθεση επισημαίνει ότι τα στοχευμένα μέτρα πολιτικής έχουν επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα -ιδίως εκείνα τα μέτρα που σχετίζονται με την ψηφιοποίηση των φορολογικών συστημάτων, την υποβολή στοιχείων για τις συναλλαγές σε πραγματικό χρόνο και την ηλεκτρονική τιμολόγηση. Επιπλέον, στην έκθεση επισημαίνεται ότι οι εν εξελίξει μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες για την περαιτέρω μείωση του ελλείμματος ΦΠΑ, τη διασφάλιση αποτελεσματικότερης είσπραξης και την πρόληψη της απάτης.
Ο κ. Βόπκε Χούκστρα, Επίτροπος αρμόδιος για το Κλίμα, το Μηδενικό Ισοζύγιο Εκπομπών και την Καθαρή Ανάπτυξη, δήλωσε σχετικά: «Το 2022, το έλλειμμα ΦΠΑ ανήλθε σε σχεδόν 90 δισ. ευρώ στα 27 κράτη μέλη. Πρόκειται για ένα σημαντικό ποσό που θα μπορούσε να είχε διατεθεί για τη χρηματοδότηση βασικών δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, όπως σχολεία, νοσοκομεία και υποδομές. Αποτελεί μια χαμένη ευκαιρία που μας κοστίζει ακριβά.»
Τον Νοέμβριο του 2024 το Συμβούλιο ενέκρινε την πρόταση για τον ΦΠΑ στην ψηφιακή εποχή, η οποία αποτελεί ένα αποφασιστικό βήμα προς τη δημιουργία ενός διασυνοριακού συστήματος ψηφιακής υποβολής στοιχείων βασισμένο στην ηλεκτρονική τιμολόγηση. Η εν λόγω πρόταση έχει ως στόχο να ενημερώνονται οι φορολογικές αρχές των κρατών μελών για τις συναλλαγές σε πραγματικό χρόνο, ώστε να μπορούν να εντοπίζουν την απάτη που σχετίζεται με τον ΦΠΑ και να αντιδρούν γρήγορα. Στην τελευταία έκθεση για το έλλειμμα ΦΠΑ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει επίσης μια ειδική ανάλυση της ενδοκοινοτικής απάτης αφανούς εμπόρου (ΕΑΑΕ), μιας σημαντικής μορφής μη συμμόρφωσης με τον ΦΠΑ που εκμεταλλεύεται το απαλλασσόμενο από ΦΠΑ εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Σε ονομαστικούς όρους, ανάλογα με το φάσμα των προϊόντων που καλύπτονται από την ανάλυση, τα κράτη μέλη της ΕΕ έχασαν μεταξύ 13 και 33 δισ. ευρώ ετησίως μεταξύ 2010 και 2023. Στην έκθεση επισημαίνονται επίσης τα κενά ΦΠΑ που πρέπει να καλυφθούν, δηλαδή τα διαφυγόντα έσοδα από τον ΦΠΑ λόγω των μειωμένων συντελεστών και των απαλλαγών που θα μπορούσαν να καταργηθούν από τα κράτη μέλη της ΕΕ.
