Η παγκόσμια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, καθώς νέοι παράγοντες ενισχύουν τη ζήτηση. Σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις, η αύξηση θα φτάσει κατά μέσο όρο το 4% ετησίως έως το 2027, λόγω της ενισχυμένης χρήσης στη βιομηχανία, τον κλιματισμό, τον εξηλεκτρισμό και τα κέντρα δεδομένων.
Η παγκόσμια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται να αυξηθεί με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων ετών, καταγράφοντας ετήσια αύξηση σχεδόν 4% έως το 2027, καθώς η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας ενισχύεται σε διάφορους τομείς της οικονομίας, σύμφωνα με νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) που δόθηκε πριν από λίγες ώρες στη δημοσιότητα.
Η έκθεση Electricity 2025, η πιο πρόσφατη ανάλυση της IEA για την αγορά του ηλεκτρισμού, προβλέπει ότι η αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης ισοδυναμεί με την προσθήκη μιας ποσότητας ηλεκτρικής ενέργειας μεγαλύτερης από την ετήσια κατανάλωση της Ιαπωνίας κάθε χρόνο έως το 2027. Η άνοδος αυτή οφείλεται κυρίως στην αυξανόμενη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας στη βιομηχανική παραγωγή, στην αυξημένη ζήτηση για κλιματισμό, στην επιταχυνόμενη διαδικασία εξηλεκτρισμού –με πρωτοπόρο τον τομέα των μεταφορών– και στη ραγδαία επέκταση των κέντρων δεδομένων.
Το μεγαλύτερο μέρος της πρόσθετης ζήτησης τα επόμενα τρία χρόνια θα προέρχεται από τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες ευθύνονται για το 85% της συνολικής αύξησης της ζήτησης. Η τάση αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη στην Κίνα, όπου η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται ταχύτερα από την οικονομία γενικά από το 2020. Η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Κίνα αυξήθηκε κατά 7% το 2024 και προβλέπεται να σημειώσει μέση ετήσια αύξηση περίπου 6% έως το 2027.
Η αύξηση αυτή τροφοδοτείται εν μέρει από τον βιομηχανικό τομέα, όπου, εκτός από τις παραδοσιακές ενεργοβόρες βιομηχανίες, η ραγδαία ανάπτυξη της ηλεκτροβόρας παραγωγής φωτοβολταϊκών πάνελ, μπαταριών, ηλεκτρικών οχημάτων και σχετικών υλικών διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο. Πρόσθετοι παράγοντες είναι η χρήση κλιματισμού, η διάδοση των ηλεκτρικών οχημάτων, η επέκταση των κέντρων δεδομένων και η ανάπτυξη των δικτύων 5G.
«Η επιτάχυνση της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας υπογραμμίζει τις σημαντικές αλλαγές που συντελούνται στα ενεργειακά συστήματα παγκοσμίως και την έλευση μιας νέας Ηλεκτρικής Εποχής. Ωστόσο, δημιουργεί επίσης νέες προκλήσεις για τις κυβερνήσεις, οι οποίες καλούνται να διασφαλίσουν μια ασφαλή, προσιτή και βιώσιμη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε ο Διευθυντής Ενεργειακών Αγορών και Ασφάλειας του IEA, Keisuke Sadamori.
«Ενώ οι αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες αναμένεται να οδηγήσουν την πλειονότητα της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα χρόνια, η κατανάλωση προβλέπεται να αυξηθεί και σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, έπειτα από μια περίοδο σχετικής στασιμότητας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις μεταβαλλόμενες δυναμικές, οι οποίες θα συζητηθούν στη Διεθνή Σύνοδο Κορυφής για το Μέλλον της Ενεργειακής Ασφάλειας, που διοργανώνει ο IEA σε συνεργασία με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου στο Λονδίνο τον Απρίλιο».
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η ισχυρή αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να προσθέσει στο εθνικό σύστημα μια ποσότητα ηλεκτρισμού αντίστοιχη με την τρέχουσα κατανάλωση της Καλιφόρνιας μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται πως θα είναι πιο συγκρατημένη, ανακτώντας τα επίπεδα του 2021 έως το 2027, έπειτα από τις σημαντικές μειώσεις που σημειώθηκαν το 2022 και το 2023 λόγω της ενεργειακής κρίσης.
Η έκθεση προβλέπει ότι η ανάπτυξη των πηγών χαμηλών εκπομπών –κυρίως των ανανεώσιμων πηγών και της πυρηνικής ενέργειας– θα είναι συνολικά επαρκής για να καλύψει όλη την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας την επόμενη τριετία. Συγκεκριμένα, η παραγωγή από φωτοβολταϊκά αναμένεται να καλύψει περίπου το ήμισυ της παγκόσμιας αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2027, υποστηριζόμενη από τη συνεχή μείωση του κόστους και την πολιτική ενίσχυση. Το 2024, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά ξεπέρασε εκείνη του άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με το μερίδιο των φωτοβολταϊκών στο ενεργειακό μείγμα να υπερβαίνει το 10%.
Στην Κίνα, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδία, το μερίδιο της ετήσιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά αναμένεται να φτάσει το 10% έως το 2027. Παράλληλα, η πυρηνική ενέργεια σημειώνει δυναμική επάνοδο, με την παραγωγή της να αναμένεται να καταγράψει νέα ιστορικά υψηλά κάθε χρόνο από το 2025 και μετά. Ως αποτέλεσμα αυτών των τάσεων, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται να σταθεροποιηθούν τα επόμενα χρόνια, αφού αυξήθηκαν κατά περίπου 1% το 2024.
Η έκθεση εξετάζει ορισμένες από τις σημαντικές πιέσεις που δέχθηκαν τα ηλεκτρικά δίκτυα το 2024, όπως οι χειμερινές καταιγίδες στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι τυφώνες στον Ατλαντικό, οι διακοπές ρεύματος λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων στη Βραζιλία και την Αυστραλία, καθώς και η μείωση της υδροηλεκτρικής παραγωγής σε Ισημερινό, Κολομβία και Μεξικό λόγω ξηρασίας. Αυτά τα περιστατικά υπογραμμίζουν τη σημασία της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας, επισημαίνει η έκθεση.
Επιπλέον, εξετάζει τον κρίσιμο ρόλο των καιρικών συνθηκών στα ηλεκτρικά δίκτυα και την αυξανόμενη μεταβλητότητα στις χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας σε ορισμένες περιοχές, γεγονός που υποδηλώνει την αυξημένη ανάγκη για ευελιξία στα συστήματα ηλεκτροπαραγωγής. Τα περιστατικά αρνητικών χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζουν αύξηση σε ορισμένες αγορές, αν και παραμένουν σχετικά σπάνια σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτές οι περιπτώσεις αποτελούν ένδειξη ανεπαρκούς ευελιξίας στο σύστημα, λόγω τεχνικών, ρυθμιστικών ή συμβατικών παραγόντων.
