Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές δαπάνες για να διασφαλίσουν την ασφάλεια της Ευρώπης και εξέφρασαν σχεδόν ομόφωνη υποστήριξη προς την Ουκρανία, σε έκτακτη σύνοδο που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, μετά την αιφνιδιαστική απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να μειώσουν δραστικά τη βοήθειά τους προς την ήπειρο.
Στη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, 26 Ευρωπαίοι ηγέτες υπέγραψαν κείμενο που ζητά μια ειρηνευτική συμφωνία η οποία θα σέβεται «την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας», ενώ παράλληλα θα περιλαμβάνει την Ουκρανία στις διαπραγματεύσεις. Η Ουγγαρία απείχε από τις υπογραφές.
Σε ξεχωριστό κείμενο, οι 27 ηγέτες της Ευρώπης ενέκριναν προτάσεις που θα μπορούσαν να απελευθερώσουν δισεκατομμύρια ευρώ για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών, καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βρει νέους τρόπους για τη «διευκόλυνση σημαντικών αμυντικών δαπανών σε εθνικό επίπεδο, σε όλα τα κράτη μέλη».
Οι ηγέτες αναφέρθηκαν σε πρόταση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία θα παρείχε στα κράτη δάνεια συνολικού ύψους έως και 150 δισεκατομμυρίων ευρώ και δήλωσαν ότι το σχέδιο θα εξεταστεί πριν από την επόμενη συνάντηση στα τέλη του μήνα.
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρευρέθηκε στην ειδική συνεδρίαση της Πέμπτης και ευχαρίστησε τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξή τους, καθώς η σχέση του με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, υπέστη πλήγμα τις τελευταίες ημέρες.
«Σε όλη αυτή την περίοδο, και την περασμένη εβδομάδα, σταθήκατε στο πλευρό μας», δήλωσε ο Ζελένσκι στη συνάντηση. «Εκ μέρους όλων των Ουκρανών, εκ μέρους ολόκληρου του έθνους μας: σας εκφράζουμε την ειλικρινή μας εκτίμηση. Είμαστε πολύ ευγνώμονες που δεν είμαστε μόνοι.»
Μετά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσε στους δημοσιογράφους την Πέμπτη ότι η ΕΕ θα παράσχει στην Ουκρανία οικονομική βοήθεια ύψους άνω των 33 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία θα προέλθει από δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν υποστεί κυρώσεις από την ΕΕ.
«Η προτεραιότητα είναι να στηρίξουμε την Ουκρανία και τον στρατό της άμεσα», δήλωσε ο Μακρόν. «Το 2025, η ΕΕ θα παράσχει στην Ουκρανία 30,6 δισεκατομμύρια ευρώ, χρηματοδοτούμενα από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.»
Στην Ουάσινγκτον, εν τω μεταξύ, ο Τραμπ επανέλαβε την κριτική του για τις άνισες αμυντικές δαπάνες μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ. «Νομίζω ότι είναι απλό: αν δεν πληρώσουν, δεν πρόκειται να τους υπερασπιστώ», είπε.
Σε ερώτηση για το πώς μπορεί η Ευρώπη να πείσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να τις συμπεριλάβουν στις διαπραγματεύσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία, η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι όλα τα εμπλεκόμενα μέρη επιδιώκουν «ειρήνη από θέση ισχύος».
«Αυτό είναι επίσης προς το συμφέρον του Προέδρου Τραμπ, να έχει μια ειρηνική ισχύ, και αν θέλει να το πετύχει, αυτό είναι εφικτό μόνο με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών-μελών της, καθώς πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις», δήλωσε.
Η Ευρώπη «εισέρχεται σε μια νέα εποχή», παραδέχτηκε ο Μακρόν σε τηλεοπτική ομιλία του το βράδυ της Τετάρτης, περιγράφοντας την αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με τη μεταβολή της στάσης του Τραμπ απέναντι στη Μόσχα.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο σύμμαχός μας, έχουν αλλάξει τη θέση τους σε αυτόν τον πόλεμο, στηρίζουν λιγότερο την Ουκρανία και δημιουργούν αβεβαιότητα για το τι θα ακολουθήσει», προειδοποίησε ο Μακρόν.
Η Ουγγαρία ήταν η μόνη χώρα της οποίας ο ηγέτης αρνήθηκε να υπογράψει το κείμενο για την Ουκρανία στη σύνοδο κορυφής της Πέμπτης, αν και ο Πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν συμφώνησε με τη δήλωση για την άμυνα. Με την απόφασή της αυτή, η Ουγγαρία «απομονώθηκε» από το ευρωπαϊκό consensus, σημείωσε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, σε ανακοίνωσή του μετά τη συνάντηση.
Η Πέμπτη σηματοδότησε την τρίτη έκτακτη ευρωπαϊκή σύνοδο σχετικά με το μέλλον του πολέμου, αφότου η κυβέρνηση Τραμπ προχώρησε σε μια δραματική αναδίπλωση της υποστήριξής της προς την Ευρώπη.
Καθώς οι συνομιλίες επικεντρώνονται στην ειρήνη, η Ρωσία συνεχίζει τις καθημερινές επιθέσεις της εναντίον της Ουκρανίας. Ο Ζελένσκι έφτασε στις Βρυξέλλες λίγες ώρες μετά το τελευταίο κύμα ρωσικών επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους που στόχευσαν την πατρίδα του, την Κριβί Ριχ. Μια επίθεση σε ξενοδοχείο στη νοτιοανατολική πόλη προκάλεσε τον θάνατο τεσσάρων ανθρώπων και τον τραυματισμό πολλών άλλων.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε ένα σχέδιο για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης ενόψει της συνόδου κορυφής και δήλωσε ότι η ΕΕ θα μπορούσε να κινητοποιήσει κεφάλαια ύψους έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για να το επιτύχει. «Ζούμε σε μια εποχή επανεξοπλισμού», ανέφερε σε δήλωσή της την Τετάρτη.
«Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν η ασφάλεια της Ευρώπης απειλείται πραγματικά», πρόσθεσε. «Ούτε αν η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της ασφάλεια. Στην πραγματικότητα, γνωρίζουμε εδώ και καιρό τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.»
Υπάρχουν επίσης άμεσες συζητήσεις σε εξέλιξη, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αφορούν τη δύναμη ειρηνευτικής επιτήρησης που θα μπορούσε να αναπτυχθεί στην Ουκρανία για να διασφαλίσει μια πιθανή εκεχειρία. Η ιδέα αυτή προτάθηκε μόλις πριν από δύο εβδομάδες, αλλά έχει ήδη εξελιχθεί σε προϋπόθεση για οποιαδήποτε συμφωνία.
