Η Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), επισημαίνει με ανησυχία ότι η υποχρηματοδότηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης – απόρροια της πολυετούς οικονομικής κρίσης και των μνημονιακών περιορισμών – σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις στην έναρξη και την αποτελεσματικότητα κρίσιμων διαρθρωτικών μέτρων (όπως η εφαρμογή κλειδωμένων θεραπευτικών πρωτοκόλλων, ο ψηφιακός φάκελος ασθενούς, τα μητρώα ασθενών, η αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων, και η υιοθέτηση νέων μοντέλων αξιολόγησης και αποζημίωσης νέων θεραπειών), έχει οδηγήσει σε υπέρμετρα υψηλές υποχρεωτικές επιστροφές (clawback) από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις και σε σημαντικά εμπόδια για την είσοδο νέων φαρμάκων στη χώρα.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη Γενική Συνέλευση του ΣΦΕΕ, την περίοδο 2020-2023, μόλις 1 στα 5 καινοτόμα φάρμακα που θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα, τελικά έφτασαν στην αγορά, όπως καταγράφεται στις πιο πρόσφατες μελέτες της IQVIA.
Από το 2022 και μετά, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε τέτοιο βαθμό που – όπως υπογραμμίστηκε στο ψήφισμα – παρατηρείται το πρωτοφανές φαινόμενο η κρατική χρηματοδότηση της φαρμακευτικής περίθαλψης να είναι χαμηλότερη από τις επιστροφές που καταβάλλουν οι ίδιες οι φαρμακευτικές εταιρείες. Ουσιαστικά, η φαρμακευτική περίθαλψη των πολιτών καλύπτεται σε σημαντικό βαθμό από τον ιδιωτικό τομέα, γεγονός που δημιουργεί σοβαρά ζητήματα βιωσιμότητας.
Μέχρι και τον Μάρτιο του 2025, σημειώθηκε ότι οι εταιρείες δεν έχουν λάβει ακόμη κανένα ενημερωτικό σημείωμα για το clawback του 2024, ενώ για το 2023 τα σημειώματα περιέχουν σοβαρά σφάλματα. Η έλλειψη διαφάνειας και σταθερότητας, καθώς και η διαρκής άνοδος του clawback – ιδίως για τα φάρμακα νοσοκομειακής χρήσης – προκαλούν έντονη ανησυχία στον κλάδο.
Η καινοτομία, όπως τονίστηκε στη Γενική Συνέλευση του ΣΦΕΕ, φαίνεται να τιμωρείται, παρά το γεγονός ότι η φαρμακοβιομηχανία συνεισφέρει ουσιαστικά στο σύστημα υγείας, στην οικονομία, στην επιστημονική έρευνα, στην απασχόληση και στην κοινωνία ευρύτερα. Αντί να υποστηρίζεται, επιβαρύνεται με υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση, η οποία φρενάρει την περαιτέρω ανάπτυξή της.
Παρά τις αντίξοες συνθήκες, ο κλάδος έχει επιδείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και έχει συμβάλει σημαντικά στην εθνική οικονομία, απασχολώντας περίπου 120.000 εργαζομένους και συνεισφέροντας κατά 3,2% στο ΑΕΠ.
Για να διασφαλιστεί η περαιτέρω πρόοδος και να αξιοποιηθεί το αναπτυξιακό δυναμικό της φαρμακοβιομηχανίας, το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΣΦΕΕ καταθέτει μια σειρά προτάσεων:
- Σταδιακός επαναπροσδιορισμός της δημόσιας χρηματοδότησης του φαρμάκου, σε συνδυασμό με αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων μέσω ψηφιακών εργαλείων και συστημάτων ελέγχου.
- Θέσπιση ανώτατου ορίου (cap) στις υποχρεωτικές επιστροφές, και θεσμική κατοχύρωση της συνυπευθυνότητας Πολιτείας και φαρμακοβιομηχανίας για τη συγκράτηση των υπέρογκων επιβαρύνσεων.
- Ενίσχυση των επενδύσεων στην παραγωγή, την έρευνα και την ανάπτυξη, μέσω παροχής κινήτρων και προώθησης συνεργασιών με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και διεθνείς εταίρους.
Το ψήφισμα επισημαίνει την ανάγκη η υπάρχουσα συνεργασία με την Πολιτεία να ενισχυθεί περαιτέρω και να αποκτήσει απτά αποτελέσματα. Αναγνωρίζεται ότι ο Υπουργός Υγείας έχει ενσωματώσει αρκετά από τα αιτήματα του κλάδου και έχει ανακοινώσει σχετικές πρωτοβουλίες, ωστόσο τονίζεται πως, παρότι η τρέχουσα Κυβέρνηση έχει αυξήσει τη χρηματοδότηση στο φάρμακο σε σχέση με το παρελθόν, το υφιστάμενο χρηματοδοτικό κενό παραμένει μεγάλο και αποτελεί τροχοπέδη στην εισαγωγή νέων θεραπειών.
Επιπλέον, παρατηρείται υστέρηση στην εφαρμογή πολιτικών που στοχεύουν στη βελτίωση της αποδοτικότητας των υφιστάμενων πόρων – όπως η ενίσχυση των ελέγχων, η αξιολόγηση των δεδομένων και η επιβολή συνεπειών στους παραβάτες.
Το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΣΦΕΕ καταλήγει με μια ξεκάθαρη θέση: η διαμόρφωση βιώσιμων και λειτουργικών λύσεων για τον φαρμακευτικό τομέα αποτελεί επείγουσα ανάγκη. Η Πολιτεία καλείται να θέσει σε απόλυτη προτεραιότητα την Υγεία και το φάρμακο, με πράξεις και όχι με λόγια. Διότι – όπως τονίστηκε χαρακτηριστικά – καλύτερη Υγεία σημαίνει καλύτερη Οικονομία.
