Προκειμένου να απλουστεύσει την Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) και να τονώσει την ανταγωνιστικότητα των γεωργών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα μια μεγάλη δέσμη μέτρων που αφορούν τον διοικητικό φόρτο, τους ελέγχους, την εφαρμογή, την αντιμετώπιση κρίσεων, και τις επενδυτικές ανάγκες του τομέα. Οι αλλαγές μπορούν να εξοικονομήσουν έως και 1,58 δισ. ευρώ ετησίως για τους γεωργούς και 210 εκατ. ευρώ για τις εθνικές διοικήσεις, ενώ παράλληλα οι ενισχύσεις, ορισμένες απαιτήσεις και τα εργαλεία αντιμετώπισης κρίσεων θα γίνουν πιο ευέλικτα και ευκολότερα διαχειρίσιμα. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας απλούστευσης που ευθυγραμμίζεται με την Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και στηρίζει την ανταγωνιστικότητα, την ανθεκτικότητα και την ψηφιοποίηση του γεωργικού τομέα, και ειδικότερα των νέων γεωργών και των γεωργών βιολογικής γεωργίας.
Οι γεωργοί σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) υπέχουν επαχθείς διοικητικές υποχρεώσεις που συχνά δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα που βιώνουν. Αυτός ο κανονιστικός φόρτος είναι χρονοβόρος και δημιουργεί κόστος για τους γεωργούς και τις εθνικές διοικήσεις. Προκαλεί μείωση της αποδοχής των υποχρεώσεων και μπορεί επίσης να αποθαρρύνει τις επενδύσεις.
Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα, η Επιτροπή προτείνει στοχευμένες λύσεις μέσω μια δέσμης συγκεκριμένων νομοθετικών αλλαγών με βάση την επιχειρησιακή πείρα και την εκτενή ανατροφοδότηση από τα ενδιαφερόμενα μέρη και τα κράτη μέλη.
Απλουστευμένο καθεστώς ενισχύσεων για τους μικροκαλλιεργητές
Για να καταστεί ελκυστικότερη, το όριο της ετήσιας κατ’ αποκοπή ενίσχυσης —δηλαδή της μίας ετήσιας εκταμίευσης— για τους μικροκαλλιεργητές θα αυξηθεί από 1.250 σε 2.500 ευρώ. Σκοπός αυτών των ενισχύσεων για τους μικροκαλλιεργητές είναι να βελτιωθεί η ισορροπία στην κατανομή της στήριξης, να αυξηθεί η ζωτικότητα των αγροτικών περιοχών όπου οι μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις έχουν καίριο οικονομικό ρόλο, και να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος τόσο για τους γεωργούς όσο και για τις αρχές. Οι εν λόγω γεωργοί θα εξαιρούνται επίσης από ορισμένους περιβαλλοντικούς κανόνες (αιρεσιμότητα), ενώ θα μπορούν να λαμβάνουν και ενισχύσεις που ανταμείβουν τη φιλική προς το περιβάλλον γεωργία (οικολογικά προγράμματα).
Απλουστευμένες περιβαλλοντικές απαιτήσεις και έλεγχοι
Η δέσμη μέτρων απλούστευσης αποσκοπεί στο να συνεκτιμηθούν καλύτερα οι διαφορετικές γεωργικές πρακτικές και τοπικές συνθήκες, μειώνοντας παράλληλα την αλληλεπικάλυψη με τους υφιστάμενους εθνικούς κανόνες.
Για παράδειγμα, οι πιστοποιημένες βιολογικές εκμεταλλεύσεις θα τεκμαίρεται ότι πληρούν ορισμένες από τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις της ΕΕ για χρηματοδότηση.
Για ορισμένες από τις πιο αυστηρές απαιτήσεις, οι γεωργοί μπορούν να λαμβάνουν κίνητρα για την προστασία των τυρφώνων και των υγροτόπων, όπως ορίζεται στο πρότυπο 2 της καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης (ΚΓΠΚ 2). Η στήριξη αυτή θα τους βοηθά επίσης να συμμορφώνονται με εθνικούς κανόνες που τυχόν υπερβαίνουν τα πρότυπα της ΕΕ, αποζημιώνοντάς τους δίκαια για τις προσπάθειές τους.
Για να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος που προκαλούν, οι έλεγχοι θα εξορθολογιστούν με τη χρήση δορυφόρων και τεχνολογίας. Επιπλέον, θα θεσπιστεί μια νέα αρχή: μόνο ένας επιτόπιος έλεγχος ετησίως ανά εκμετάλλευση.
Καλύτερη διαχείριση κρίσεων και απλούστερες διαδικασίες για τις εθνικές διοικήσεις
Οι γεωργοί της ΕΕ που πλήττονται από φυσικές καταστροφές ή ασθένειες των ζώων θα λαμβάνουν μεγαλύτερη στήριξη χάρη στις νέες ενισχύσεις για την αντιμετώπιση κρίσεων που είναι διαθέσιμες στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ και χάρη στα πιο ευέλικτα και πιο προσβάσιμα εργαλεία διαχείρισης κινδύνων.
Τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την προσαρμογή των στρατηγικών τους σχεδίων για την ΚΓΠ, καθώς προηγούμενη έγκριση της Επιτροπής θα απαιτείται μόνο για τις στρατηγικές τροποποιήσεις. Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο για τους γεωργούς που θα αντλήσουν ταχύτερα την ωφέλεια από τις επικείμενες αλλαγές.
Βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα και ψηφιοποίηση
Οι μικροκαλλιεργητές θα λαμβάνουν ευκολότερα χρηματοδοτική στήριξη μέσω μιας νέας απλής χρηματοδοτικής επιλογής που θα προσφέρει έως και 50.000 ευρώ κατ’ αποκοπή, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εκμεταλλεύσεών τους.
Στις εθνικές διοικήσεις θα δοθούν περαιτέρω κίνητρα για να αναπτύξουν διαλειτουργικά ψηφιακά συστήματα. Σύμφωνα με την αρχή της «μίας υποβολής, πολλαπλής χρήσης», στόχος είναι οι γεωργοί να πρέπει να υποβάλλουν τα δεδομένα τους μόνο μία φορά, μέσω ενός ενιαίου συστήματος, εξοικονομώντας χρόνο, μειώνοντας το διοικητικό κόστος και βελτιώνοντας τη διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Επόμενα στάδια
Η νομοθετική πρόταση θα υποβληθεί τώρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προς έγκριση.
Παράλληλα με τις αλλαγές στους κύριους κανόνες της ΚΓΠ, αργότερα εντός του έτους η Επιτροπή θα προτείνει επίσης περαιτέρω μέτρα απλούστευσης, μεταξύ άλλων από τομείς εκτός της γεωργίας, με στόχο να μειώσει τον φόρτο της υποβολής εκθέσεων και του ελέγχου και να προωθήσει την υιοθέτηση των νέων δυνατοτήτων ευελιξίας που προσφέρει η δέσμη μέτρων απλούστευσης Omnibus της ΚΓΠ. Τα βήματα αυτά περιγράφονται σε έναν χάρτη πορείας.
