Σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, το οποίο επικαλείται εσωτερικά έγγραφα και δηλώσεις αξιωματούχων, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προετοιμάζεται για μια δυναμική είσοδο της ψηφιακής εκδοχής του ευρώ στην αγορά πληρωμών, παρά την αβεβαιότητα που εκφράζει σημαντικό τμήμα του κοινού. Τα έγγραφα αποκαλύπτουν πως η ΕΚΤ στοχεύει στη δημιουργία ενός συστήματος για το ψηφιακό ευρώ ικανού να διαχειρίζεται περισσότερες από 50 δισεκατομμύρια συναλλαγές ετησίως εξ αρχής. Μια τέτοια δυναμικότητα υποδηλώνει ότι η ΕΚΤ αναμένει πως το ψηφιακό νόμισμα θα μετασχηματίσει την αγορά πληρωμών λιανικής, ασκώντας πίεση σε μια βασική πηγή εσόδων των σημερινών παρόχων, καθώς θα μπορούσε δυνητικά να αποσπάσει πάνω από το ένα τρίτο των συναλλαγών που σήμερα διεκπεραιώνονται με κάρτες.
Η κλίμακα της φιλοδοξίας αποτυπώνεται σε μια παρουσίαση της αρμόδιας ομάδας της ΕΚΤ προς το Διοικητικό Συμβούλιο τον περασμένο μήνα, η οποία, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους, έθετε ως προαπαιτούμενο ένα σύστημα ικανό να υποστηρίξει 50,5 δισεκατομμύρια ετήσιες συναλλαγές. Παρότι ο αριθμός αυτός δεν αποτελεί ούτε επίσημο στόχο ούτε πρόβλεψη, συνιστά μια εντυπωσιακή δήλωση εμπιστοσύνης στο δυναμικό του εγχειρήματος. Για λόγους σύγκρισης, πέρυσι στην ευρωζώνη πραγματοποιήθηκαν 84,6 δισεκατομμύρια συναλλαγές με κάρτες, αξίας 3,2 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Υποθέτοντας μια ετήσια αύξηση 10%, καθώς τα μετρητά χάνουν έδαφος, οι συναλλαγές με κάρτες αναμένεται να πλησιάσουν τα 125 δισεκατομμύρια το 2028, έτος που θεωρείται το νωρίτερο για την κυκλοφορία του ψηφιακού νομίσματος. Λειτουργώντας σε πλήρη δυναμικότητα, το ψηφιακό ευρώ θα αποκτούσε έτσι μερίδιο αγοράς περίπου 40%.
Η στρατηγική πίσω από την πρωτοβουλία αυτή υπερβαίνει τα όρια της τεχνολογικής καινοτομίας. Ένα μεγάλο μέρος των προμηθειών από τις πληρωμές κατευθύνεται σήμερα σε εταιρείες όπως η Visa, η Mastercard και άλλες εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας εκτός Ευρώπης. Η ΕΚΤ επιδιώκει, με το ψηφιακό ευρώ, όχι μόνο να σταματήσει αυτή τη διαρροή, αλλά και να τερματίσει ευρύτερα την τεχνολογική εξάρτηση της Ευρώπης από τις υποδομές των αμερικανικών κολοσσών πληρωμών, εκφράζοντας φόβους για το ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον. Σήμερα, τα δύο τρίτα των συναλλαγών με κάρτες στην ευρωζώνη εκκαθαρίζονται μέσω διεθνών συστημάτων πληρωμών, ενώ περισσότερες από τις μισές χώρες της ΕΕ βασίζονται εξ ολοκλήρου σε μη ευρωπαϊκές λύσεις. Η ΕΚΤ δεν έχει ποτέ δημοσιοποιήσει επισήμως εκτιμήσεις για το μερίδιο αγοράς που αναμένει να καταλάβει το ψηφιακό ευρώ, αλλά πάντοτε τόνιζε ότι δεν σχεδιάζει να εκτοπίσει τις εναλλακτικές του ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο, οι αριθμοί στην παρουσίαση υποδηλώνουν ότι ο ιδιωτικός τομέας ενδέχεται να πιεστεί σημαντικά.
Εάν ο σχεδιασμός για ευρεία και ταχεία υιοθέτηση επαληθευτεί, οι καταναλωτές μπορεί να δουν χαμηλότερες τιμές και η Ευρώπη να ενισχύσει τη στρατηγική της αυτονομία, αλλά οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών της περιοχής ενδέχεται να έχουν λιγότερους λόγους να πανηγυρίζουν. Κλαδικοί φορείς, όπως η Payments Europe, έχουν προειδοποιήσει ότι το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να καταστρέψει τα μοντέλα εσόδων που βασίζονται στις κάρτες, ειδικά εάν οι βασικές του υπηρεσίες προσφέρονται δωρεάν. Η εκτεταμένη χρήση του υποδηλώνει επίσης ότι οι καταναλωτές θα το διακρατούν σε ηλεκτρονικά πορτοφόλια, αποστραγγίζοντας καταθέσεις από το τραπεζικό σύστημα. Οι τραπεζίτες υποστηρίζουν ότι αυτό θα μπορούσε να περιορίσει τα διαθέσιμα κεφάλαια για δανεισμό προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αντιτείνει ότι το ψηφιακό ευρώ μπορεί να δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες για τους εγχώριους παρόχους υπηρεσιών, οι οποίοι δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να ανταγωνιστούν τα διεθνή σχήματα καρτών και τις λύσεις πληρωμών από τεχνολογικούς κολοσσούς. Το επιχείρημα της ΕΚΤ είναι ότι οι τράπεζες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πάροχοι ψηφιακών πορτοφολιών και να αναπτύξουν καινοτόμες πρόσθετες υπηρεσίες. Με την ενσωμάτωση των υπηρεσιών του ψηφιακού ευρώ, υποστηρίζει, οι τράπεζες θα μπορούσαν να διατηρήσουν πελάτες που διαφορετικά θα στρέφονταν στα πορτοφόλια των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών.
Αν και καμία απόφαση για την έκδοση ενός ψηφιακού νομίσματος κεντρικής τράπεζας δεν μπορεί να ληφθεί χωρίς την απαραίτητη νομοθεσία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η τεχνική ανάπτυξη του έργου συνεχίζει να κερδίζει έδαφος. Στην ίδια εσωτερική παρουσίαση, η ομάδα του ψηφιακού ευρώ υποστήριξε ότι, εφόσον ξεπεραστούν όλα τα νομοθετικά εμπόδια, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα πρέπει να εγκρίνει ένα κονδύλι ύψους περίπου 1,5 δισεκατομμυρίου ευρώ για την υλοποίηση του εγχειρήματος. Η ΕΚΤ αρνήθηκε να σχολιάσει.
