Σύμφωνα με τη νεότερη έκθεση της UNCTAD, το 2023, οι παγκόσμιες άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) μειώθηκαν κατά 2%, φτάνοντας στα 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Όταν δεν ληφθούν υπόψιν κάποιες εξαιρέσεις, η έκθεση αποκαλύπτει μια ακόμη πιο σημαντική πτώση, άνω του 10%, στις παγκόσμιες ξένες επενδύσεις, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, λόγω των αυξανόμενων εμπορικών και γεωπολιτικών εντάσεων σε μια επιβραδυνόμενη παγκόσμια οικονομία.
Στην Ελλάδα, το 2023, οι εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων έφτασαν τα 5,43 δισεκατομμύρια δολάρια (8,4 δισ. δολάρια το 2022), ενώ οι εκροές τα 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια (3,1 δισ. δολάρια το 2022). Το απόθεμα άμεσων ξένων επενδύσεων έφτασε τα 61,5 δισ. δολάρια το 2023 σε εισερχόμενες και τα 21,3 δισ. δολάρια σε εξερχόμενες επενδύσεις.
Παρά τις προκλήσεις, η έκθεση αναφέρει ότι είναι πιθανή μια «μέτρια ανάπτυξη για το σύνολο του έτους» το 2024, λόγω της χαλάρωσης των χρηματοπιστωτικών συνθηκών και των συντονισμένων προσπαθειών για διευκόλυνση των επενδύσεων.
Οι ροές άμεσων ξένων επενδύσεων προς τις αναπτυσσόμενες χώρες μειώθηκαν κατά 7% πέρυσι, στα 867 δισεκατομμύρια δολάρια, αντικατοπτρίζοντας μια μείωση 8% στην αναπτυσσόμενη Ασία. Αντίστοιχα, το ποσοστό μειώθηκε κατά 3% στην Αφρική και κατά 1% στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.
Αντίθετα, οι ροές προς τις αναπτυγμένες χώρες επηρεάστηκαν σημαντικά από τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές των πολυεθνικών επιχειρήσεων, εν μέρει λόγω των προσπαθειών για την εφαρμογή ενός παγκόσμιου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή στα κέρδη αυτών των επιχειρήσεων.
Οι εισροές στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής μειώθηκαν κατά 14% και 5% αντίστοιχα. Την ίδια στιγμή, οι ξένες επενδύσεις σε δομικά αδύναμες και ευάλωτες οικονομίες ακολούθησαν αντίθετη πορεία, αυξανόμενες ελαφρώς στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, τις αναπτυσσόμενες χώρες χωρίς διέξοδο στη θάλασσα και τα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη.
Με «σφιχτές» χρηματοπιστωτικές συνθήκες το 2023, ο αριθμός των διεθνών συμφωνιών χρηματοδότησης έργων -απαραίτητων για τη χρηματοδότηση υποδομών και δημόσιων υπηρεσιών όπως η ενέργεια και οι ανανεώσιμες πηγές- μειώθηκε κατά ένα τέταρτο. Αυτό προκάλεσε μείωση 10% στις επενδύσεις σε τομείς που σχετίζονται με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs), επηρεάζοντας κυρίως τα συστήματα αγροδιατροφής, την υδροδότηση και αποχέτευση.
Αυτοί οι τομείς κατέγραψαν λιγότερα διεθνώς χρηματοδοτούμενα έργα το 2023 από ό,τι το 2015, όταν υιοθετήθηκαν οι στόχοι. Αντίθετα, οι ανακοινώσεις για νέα έργα αυξήθηκαν στις αναπτυσσόμενες χώρες κατά περισσότερο από 1.000, αλλά κυρίως συγκεντρωμένα στην Ασία.
Εν τω μεταξύ, η κινητοποίηση κεφαλαίων για επενδύσεις σε SDG μέσω βιώσιμων χρηματοοικονομικών προϊόντων στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές επιβραδύνεται. Τα βιώσιμα ομόλογα έδειξαν οριακή ανάπτυξη το 2023, ενώ οι νέες εισροές σε βιώσιμα επενδυτικά κεφάλαια μειώθηκαν κατά 60%.
Σε αυτό το πλαίσιο, η UN Trade and Development διαπιστώνει ότι οι ανησυχίες για greenwashing επηρεάζουν όλο και περισσότερο τη ζήτηση των επενδυτών και καλεί σε πιο συστηματικές προσπάθειες για μεγαλύτερη σαφήνεια και αξιοπιστία στην αγορά βιώσιμων κεφαλαίων. Αυτά περιλαμβάνουν καλά καθορισμένα πρότυπα, ισχυρές ενημερώσεις για τη βιωσιμότητα, εξωτερικούς ελέγχους και αξιολογήσεις τρίτων.
Η διευκόλυνση επιχειρήσεων και επενδύσεων είναι κεντρική τόσο για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα όσο και για την προσέλκυση FDI στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η έκθεση δείχνει ότι το 2023, το 86% των μέτρων επενδυτικής πολιτικής που υιοθετήθηκαν από αυτές τις οικονομίες ήταν ευνοϊκά για τους επενδυτές.
