Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση καλώντας όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις όσον αφορά το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών για τις καταχρηστικές πρακτικές αποκλεισμού από δεσπόζουσες επιχειρήσεις.
Το άρθρο 102 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ΣΛΕΕ) απαγορεύει στις δεσπόζουσες επιχειρήσεις να επιδίδονται σε καταχρηστικές συμπεριφορές, συμπεριλαμβανομένης συμπεριφοράς με την οποία αποκλείονται ανταγωνιστές από την αγορά. Παραδείγματα τέτοιων καταχρηστικών πρακτικών αποκλεισμού από δεσπόζουσες επιχειρήσεις είναι η εξοντωτική τιμολόγηση, η συμπίεση των περιθωρίων κέρδους, η αποκλειστική αντιπροσωπεία και η άρνηση προμήθειας.
H επιβολή του άρθρου 102 της ΣΛΕΕ είναι καίριας σημασίας, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι ο ανταγωνισμός λειτουργεί αποτελεσματικά, ότι όλες οι επιχειρήσεις έχουν ίσες ευκαιρίες ανταγωνισμού και ότι οι καταναλώτριες και οι καταναλωτές μπορούν να αποκομίσουν τα οφέλη που προσφέρουν οι ανταγωνιστικές αγορές. Η Επιτροπή έχει αποκτήσει εκτεταμένη πείρα στην επιβολή του άρθρου 102 της ΣΛΕΕ, ιδίως όσον αφορά τις καταχρηστικές πρακτικές αποκλεισμού. Την ίδια στιγμή, το άρθρο 102 της ΣΛΕΕ είναι το μοναδικό πεδίο του ευρωπαϊκού δικαίου περί ανταγωνισμού για το οποίο δεν υπάρχουν επί του παρόντος κατευθυντήριες γραμμές που αποσαφηνίζουν την εφαρμογή του.
Το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών που δημοσιεύτηκε σήμερα έχει ως στόχο να αποτυπώσει την ερμηνεία της νομολογίας των δικαστηρίων της ΕΕ σχετικά με τις καταχρηστικές πρακτικές αποκλεισμού και την πρακτική της Επιτροπής. Κάτι τέτοιο θα ενισχύσει την ασφάλεια δικαίου προς όφελος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων, καθώς και των εθνικών αρχών ανταγωνισμού και των δικαστηρίων.
Ειδικότερα, το σχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών παρέχει κατευθύνσεις σχετικά με διάφορα βασικά ζητήματα που αφορούν τις καταχρηστικές πρακτικές αποκλεισμού από δεσπόζουσες επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται:
- Ο σκοπός της επιβολής του δικαίου περί ανταγωνισμού και η έννοια της ευημερίας των καταναλωτών στο δίκαιο της ΕΕ, μεταξύ άλλων σε σχέση με τις καταχρηστικές πρακτικές αποκλεισμού. Οι βασικές αρχές που ισχύουν για την αξιολόγηση της ενιαίας και της συλλογικής δεσπόζουσας θέσης. Η εφαρμογή γενικών αρχών για τον προσδιορισμό του κατά πόσον μια συμπεριφορά δεσπόζουσας επιχείρησης μπορεί να συνιστά καταχρηστική πρακτική και, ιδίως, όσον αφορά τις έννοιες του «υγιούς ανταγωνισμού» και των «αποτελεσμάτων αποκλεισμού». * Τα στοιχεία που είναι αναγκαία για να αποδειχθεί ότι μια συμπεριφορά έχει τη δυνατότητα να παράγει αποτελέσματα αποκλεισμού. Ειδικότερα, το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών προσδιορίζει: i) τις κατηγορίες συμπεριφορών για τις οποίες η δυνατότητα παραγωγής αποτελεσμάτων αποκλεισμού είναι αναγκαίο να αποδειχθεί· ii) τις κατηγορίες συμπεριφορών που έχουν μεγάλες πιθανότητες να οδηγήσουν σε αποτελέσματα αποκλεισμού και iii) τους απροκάλυπτους περιορισμούς, οι οποίοι, από τη φύση τους, οδηγούν σε αποτελέσματα αποκλεισμού.
- Το ουσιαστικό νομικό κριτήριο με το οποίο προσδιορίζεται η δυνατότητα παραγωγής αποτελεσμάτων αποκλεισμού για κάθε συμπεριφορά.
- Το αναλυτικό πλαίσιο που εφαρμόζεται σε ορισμένα είδη συμπεριφοράς των εταιρειών που κατέχουν δεσπόζουσα θέση. Στο σχέδιο γίνεται διάκριση μεταξύ: i) της συμπεριφοράς που υπόκειται σε ειδικό νομικό κριτήριο το οποίο ορίζεται στη νομολογία της ΕΕ (λ.χ. αποκλειστική αντιπροσωπεία, δέσμευση και ομαδική πώληση, άρνηση προμήθειας, εξοντωτική τιμολόγηση και συμπίεση των περιθωρίων κέρδους)· και ii) της συμπεριφοράς που δεν υπόκειται σε ειδικό νομικό κριτήριο (λ.χ. εκπτώσεις υπό όρους, εκπτώσεις πολλαπλών προϊόντων, αυτοπροτίμηση και περιορισμοί πρόσβασης). * Οι γενικές αρχές που ισχύουν για την εκτίμηση των δικαιολογητικών λόγων που μπορεί να επικαλεστεί η δεσπόζουσα επιχείρηση.
Επόμενα βήματα
Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το σχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών έως τις 31 Οκτωβρίου 2024. Περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο υποβολής συνεισφορών είναι διαθέσιμες εδώ https://competition-policy.ec.europa.eu/public-consultations/2024-article-102-guidelines_el#how-to-submit-your-contribution. Επί του παρόντος, η Επιτροπή σχεδιάζει να οριστικοποιήσει εντός του 2025 το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών για τις καταχρηστικές πρακτικές αποκλεισμού με βάση τις παρατηρήσεις που έλαβε στο πλαίσιο της παρούσας δημόσιας διαβούλευσης.
