Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το ProtectEU, μια νέα στρατηγική για την εσωτερική ασφάλεια, με σκοπό την ενίσχυση της ικανότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να διασφαλίζει την ασφάλεια των πολιτών της. Η στρατηγική αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου οράματος για μια ασφαλή, προστατευμένη και ανθεκτική ΕΕ και συνοδεύεται από ένα σχέδιο δράσης για τα επόμενα έτη, με στόχο την αναβάθμιση της νομικής εργαλειοθήκης, την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών και την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και των ευρωπαϊκών οργανισμών.
Το ProtectEU εντάσσεται σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφάλειας, όπου οι υβριδικές απειλές από εχθρικά κράτη και κρατικά υποστηριζόμενους παράγοντες αυξάνονται, τα δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος πολλαπλασιάζονται και οι εγκληματικές και τρομοκρατικές δραστηριότητες στο διαδίκτυο εντείνονται. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ανταποκρινόμενη σε αυτές τις προκλήσεις, προχωρά στην αναθεώρηση της προσέγγισής της στην εσωτερική ασφάλεια, όπως είχε εξαγγείλει η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις πολιτικές κατευθύνσεις της. Η νέα στρατηγική στοχεύει τόσο στην αντιμετώπιση των παραδοσιακών απειλών όσο και στη διαχείριση των νέων μορφών κινδύνου.
Η στρατηγική προωθεί μια αλλαγή νοοτροπίας όσον αφορά την εσωτερική ασφάλεια, υιοθετώντας μια προσέγγιση που εμπλέκει το σύνολο της κοινωνίας. Πολίτες, επιχειρήσεις, ερευνητές και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών καλούνται να συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία ενίσχυσης της ασφάλειας. Τα ζητήματα ασφάλειας θα ενσωματώνονται πλέον στην ανάπτυξη όλων των νέων πρωτοβουλιών, ενώ η εφαρμογή της στρατηγικής θα υποστηρίζεται από ένα νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο διακυβέρνησης της εσωτερικής ασφάλειας.
Σε δήλωσή της, η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι «η ασφάλεια είναι μία από τις βασικές προϋποθέσεις για ανοικτές, ζωντανές κοινωνίες και για μια ακμάζουσα οικονομία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δρομολογούμε σήμερα μια σημαντική πρωτοβουλία για την καλύτερη αντιμετώπιση των απειλών κατά της ασφάλειας, όπως η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα, η έξαρση του κυβερνοεγκλήματος και οι επιθέσεις κατά των κρίσιμων υποδομών μας». Επισήμανε, επίσης, ότι η ενίσχυση των αρχών επιβολής του νόμου μέσω σύγχρονων εργαλείων είναι κρίσιμη, ενώ στη συνολική προσπάθεια μπορούν να συμβάλουν ενεργά τόσο οι πολίτες όσο και οι επιχειρήσεις και οι ερευνητές.
Η νέα στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας συνδέεται στενά με άλλες πολιτικές πρωτοβουλίες, όπως η στρατηγική για την Ένωση Ετοιμότητας και η Λευκή Βίβλος για την ευρωπαϊκή άμυνα. Επίσης, σε συνδυασμό με την επικείμενη Ευρωπαϊκή Ασπίδα Δημοκρατίας, συνθέτει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα της Ένωσης.
Στο πλαίσιο του ProtectEU, η Επιτροπή θεσπίζει μια νέα διακυβέρνηση της εσωτερικής ασφάλειας, η οποία περιλαμβάνει τον συστηματικό εντοπισμό πτυχών ασφάλειας στις πολιτικές πρωτοβουλίες της, την ενίσχυση των τακτικών αναλύσεων απειλών και την τακτική υποβολή εκθέσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την παρακολούθηση της προόδου. Για την πρόβλεψη απειλών, η στρατηγική προτείνει την τακτική επισκόπηση του τοπίου των απειλών με βάση αξιολογήσεις κινδύνων από ευρωπαϊκούς οργανισμούς, την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών με την Ενιαία Ικανότητα Ανάλυσης Πληροφοριών και τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών και θεσμικών φορέων της ΕΕ.
Επιπλέον, δίνεται έμφαση στην ενίσχυση των οργανισμών επιβολής του νόμου με αποτελεσματικότερα εργαλεία. Η στρατηγική προβλέπει την αναβάθμιση της europol σε πλήρως επιχειρησιακή αστυνομική υπηρεσία, την ενίσχυση της Frontex, της Eurojust και της ENISA και την ενίσχυση των διασυνοριακών επικοινωνιών με κρίσιμα συστήματα επικοινωνίας. Επίσης, περιλαμβάνει έναν οδικό χάρτη για τη νόμιμη πρόσβαση σε δεδομένα και την αξιολόγηση του πλαισίου κρυπτογράφησης και διατήρησης δεδομένων.
Η ΕΕ σχεδιάζει να ενισχύσει την ανθεκτικότητα έναντι υβριδικών απειλών μέσω της εφαρμογής των οδηγιών για την ανθεκτικότητα κρίσιμων οντοτήτων και την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών, καθώς και με νέα νομοθεσία για την κυβερνοασφάλεια. Προβλέπονται μέτρα για την ασφάλεια των υπηρεσιών cloud και τηλεπικοινωνιών, την τεχνολογική αυτοδυναμία, τη μείωση της εξάρτησης από ξένους προμηθευτές και την αναθεώρηση των κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ασφάλεια των μεταφορών με νέα στρατηγική για τους λιμένες και νέα συστήματα υποβολής εκθέσεων για την αεροπορική ασφάλεια και τις εφοδιαστικές αλυσίδες. Επιπλέον, ανακοινώνεται σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών απειλών.
Για την καταπολέμηση του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος, η στρατηγική περιλαμβάνει νέο νομικό πλαίσιο με αυστηρότερους κανόνες, νέα στρατηγική και σχέδιο δράσης κατά των ναρκωτικών, σχέδιο δράσης για την προστασία των παιδιών, ενίσχυση της προσέγγισης «παρακολούθηση της διαδρομής χρήματος», καθώς και νέα νομοθεσία κατά της διακίνησης πυροβόλων όπλων. Επίσης, δρομολογούνται στρατηγικές για την εμπορία ανθρώπων και για τα δικαιώματα των θυμάτων.
Αναφορικά με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του βίαιου εξτρεμισμού, η Επιτροπή προωθεί νέο θεματολόγιο για την πρόληψη και καταπολέμηση αυτών των φαινομένων, νέα εργαλειοθήκη πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης και μελέτη σκοπιμότητας για τη δημιουργία ενός ενωσιακού μηχανισμού παρακολούθησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Τέλος, η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει τον ρόλο της ως παγκόσμιου παράγοντα στον τομέα της ασφάλειας, μέσω της ενδυνάμωσης των διεθνών εταιρικών σχέσεων με περιοχές όπως η Λατινική Αμερική και η Μεσόγειος, της σύναψης διεθνών συμφωνιών από την Ευρωπόλ και την Eurojust για την ίδρυση κοινών επιχειρησιακών ομάδων, της ενίσχυσης της ανταλλαγής πληροφοριών με αξιόπιστες τρίτες χώρες και της αναθεώρησης του μηχανισμού αναστολής της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης στο πλαίσιο της επικείμενης στρατηγικής για τις θεωρήσεις.
Η νέα στρατηγική υποστηρίζεται από στοιχεία που προέρχονται από την πρόσφατη αξιολόγηση απειλών της ΕΕ για το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα (SOCTA), η οποία δημοσιεύθηκε στις 18 Μαρτίου και προσδιορίζει τις βασικές εγκληματικές προκλήσεις για την Ένωση την επόμενη τετραετία.
