Είναι Απρίλιος του 1912. Ο Τιτανικός, ένα από τα πιο εντυπωσιακά επιβατηγά πλοία που κατασκευάστηκαν ποτέ, διασχίζει τον παγωμένο Βόρειο Ατλαντικό στο παρθενικό του ταξίδι από το Σαουθάμπτον προς τη Νέα Υόρκη. Έχοντας αποπλεύσει στις 10 Απριλίου, το πλοίο, μήκους 269 μέτρων και χωρητικότητας 46.329 τόνων, είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο, ένα τεχνολογικό θαύμα που γεννήθηκε στα ναυπηγεία Harland & Wolff στο Μπέλφαστ. Οι 2.224 επιβάτες αντιπροσωπεύουν δύο κόσμους: στην πρώτη θέση, εκατομμυριούχοι όπως ο Τζον Τζέικομπ Άστορ απολαμβάνουν πολυτέλεια άνευ προηγουμένου, με ορχήστρες και κρυστάλλινους πολυελαίους, ενώ στην τρίτη θέση, οικογένειες από την Ιρλανδία, τη Σουηδία και τον Λίβανο ταξιδεύουν για μια νέα αρχή στην Αμερική.
Η φήμη του πλοίου της White Star Line ως «αβύθιστου» φέρνει αισιοδοξία σε επιβάτες και πλήρωμα, αν και οι σχεδιαστές γνωρίζουν καλά πως τα 16 υδατοστεγή διαμερίσματα δεν το καθιστούν απόλυτα ασφαλές. Κοντά στη γέφυρα, στο μικρό και γεμάτο όργανα δωμάτιο του ασυρμάτου, οι χειριστές Τζακ Φίλιπς, 25 ετών, και Χάρολντ Μπράιντ, 22 ετών, εργάζονται ακατάπαυστα, με ακουστικά και με το χειριστήριο μορς του τηλέγραφου. Μπροστά τους δεσπόζει μια συσκευή προηγμένης ασύρματης τηλεγραφίας, δημιούργημα του Γκουλιέλμο Μαρκόνι, που συμβολίζει τη νέα εποχή της τεχνολογίας. Κανείς τους δεν μπορεί να φανταστεί πως, σε λίγες ώρες, αυτό το μηχάνημα, που έχει ήδη καθιερωθεί στα περισσότερα υπερωκεάνια, θα αποδειχθεί το μοναδικό μέσο επικοινωνίας και σωτηρίας, καθώς ο Τιτανικός θα συγκρουστεί με ένα παγόβουνο στην απεραντοσύνη του ωκεανού.
Η ιστορία της ασύρματης τηλεγραφίας ξεκινά δεκαετίες νωρίτερα, με επιστημονικές ανακαλύψεις που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν. Το 1864, ο Τζέιμς Κλερκ Μάξγουελ παρουσιάζει στη Βασιλική Εταιρεία τη θεωρία της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, προβλέποντας την ύπαρξη κυμάτων που διαδίδονται χωρίς τη χρήση καλωδίων. Το 1887, ο Χάινριχ Χερτζ αποδεικνύει πειραματικά αυτά τα κύματα, δημιουργώντας σπινθήρες που ταξιδεύουν στον αέρα. Το 1894, ο Όλιβερ Λοτζ δείχνει πώς τα σήματα μπορούν να μεταδοθούν, αλλά περιορίζεται σε ακαδημαϊκές επιδείξεις. Ο Μαρκόνι, γεννημένος το 1874 στη Μπολόνια από Ιταλό πατέρα και Ιρλανδή μητέρα, ξεκινά ως νεαρός εφευρέτης, εμπνευσμένος από τον καθηγητή Αουγκούστο Ρίγκι. Το 1895, στο πατρικό του, πειραματίζεται με αυτοσχέδιες κεραίες και καταφέρνει να μεταδώσει σήματα σε απόσταση 1,5 χιλιομέτρου, ξεπερνώντας φυσικά εμπόδια όπως λόφους.
Όταν η Ιταλία απορρίπτει την πρότασή του, ο νεαρός εφευρέτης ταξιδεύει στο Λονδίνο το 1896, όπου η Βρετανική κυβέρνηση δείχνει ενδιαφέρον. Εκεί, κατοχυρώνει την πρώτη του πατέντα στις 2 Ιουνίου 1896 και λαμβάνει την επίσημη έγκριση στις 2 Ιουλίου 1897. Την ίδια χρονιά ιδρύει την Wireless Telegraph and Signal Co. Ltd, η οποία μετονομάζεται το 1900 σε Marconi’s Wireless Telegraph Company. Το 1901 πετυχαίνει την πρώτη υπερατλαντική μετάδοση σήματος: το γράμμα «S», σταλμένο από την Κορνουάλη στον Καναδά. Αν και ορισμένοι επιστήμονες αμφισβητούν αν το σήμα έγινε πλήρως αντιληπτό λόγω θορύβου, η είδηση εντυπωσιάζει τον κόσμο. Παρά τις διαμάχες με τον Νίκολα Τέσλα για την πατρότητα της ασύρματης επικοινωνίας, ο Μαρκόνι τιμάται με το Νόμπελ Φυσικής το 1909.
Η τεχνολογία του Μαρκόνι μετασχηματίζει τη ναυτική επικοινωνία. Πριν το 1900, τα πλοία χρησιμοποιούν μέσα όπως σημαίες και φανούς. Ο Μαρκόνι κατανοεί τη σημασία της ασύρματης επικοινωνίας για τη ναυτική ασφάλεια και από το 1899 αρχίζει να εξοπλίζει φάρους και πλοία. Μέχρι το 1912, σχεδόν όλα τα υπερατλαντικά πλοία φέρουν τον εξοπλισμό του, με χειριστές εκπαιδευμένους από την εταιρεία του. Στον Τιτανικό, η συσκευή είναι τελευταίας γενιάς, με εμβέλεια 250–300 ναυτικών μιλίων την ημέρα και 1.000–1.500 τη νύχτα – με μέγιστη εμβέλεια τα 2.000 μίλια σε ιδανικές συνθήκες χάρη στην ανάκλαση από την ιονόσφαιρα. Το δωμάτιο του ασυρμάτου διαθέτει έναν κύριο και έναν εφεδρικό πομπό, καθώς και ηχομονωμένη καμπίνα. Οι Φίλιπς και Μπράιντ, υπάλληλοι της Marconi Company, στέλνουν και λαμβάνουν μηνύματα σε κώδικα Μορς.
Η υπηρεσία «Marconigram» γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής μεταξύ των πλουσίων επιβατών, που τη χρησιμοποιούν για να στέλνουν τηλεγραφήματα επαγγελματικού ή κοινωνικού χαρακτήρα – ένας επιβάτης, για παράδειγμα, κανονίζει χαρτοπαικτική συνάντηση. Ταυτόχρονα, ο ασύρματος λαμβάνει διαρκώς προειδοποιήσεις για παγόβουνα, που εκείνη τη χρονιά είναι περισσότερα λόγω της τήξης των πάγων της Γροιλανδίας. Οι χειριστές εργάζονται σε έναν κλειστοφοβικό χώρο, υπό πίεση και συνεχή ήχο σπινθήρων. Η τεχνολογία έχει τα όριά της: οι πομποί σπινθήρα προκαλούν παρεμβολές και όλα τα σήματα εκπέμπονται στην ίδια συχνότητα, χωρίς καθορισμένο πρωτόκολλο προτεραιότητας, καθιστώντας δύσκολη τη διαχείριση κρίσιμων μηνυμάτων. Ο Φίλιπς επωμίζεται τις πιο απαιτητικές βάρδιες, με τον Μπράιντ να τον υποστηρίζει ακούραστα.
Η καθημερινή ζωή στο Τιτανικό αντανακλά τις έντονες κοινωνικές διαστρωματώσεις της εποχής. Η μεγαλοπρέπεια της πρώτης θέσης αντιπαραβάλλεται με την απλότητα της τρίτης. Το πλήρωμα των 900 ατόμων, υπό τις διαταγές του καπετάνιου Έντουαρντ Σμιθ, εξυπηρετεί επιβάτες όλων των τάξεων. Οι αξιωματικοί διατηρούν ταχύτητα 22 κόμβων, όπως συνηθίζεται, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις για πάγους. Η φήμη του Τιτανικού ως «αβύθιστου» ενισχύεται κυρίως από τα μέσα ενημέρωσης και τα τεχνικά περιοδικά, όχι από τη White Star Line. Ο Σμιθ, αν και έμπειρος, δεν επιβεβαίωσε ποτέ ρητά αυτόν τον χαρακτηρισμό. Στις 14 Απριλίου, ο Φίλιπς λαμβάνει μηνύματα από το SS Californian, το Mesaba, το Baltic και το Amerika.
Καθώς απαντά σε τηλεγραφήματα προς το Cape Race, απορροφημένος, ανταποκρίνεται απότομα στο Californian, που τον προειδοποιεί ότι είναι σταματημένο λόγω πάγων: «Σκάσε! Είμαι απασχολημένος!», απαντά. Το μήνυμα του Mesaba, που προειδοποιεί για «βαρύ πεδίο πάγου», λαμβάνεται αλλά δεν διαβιβάζεται ποτέ στη γέφυρα, πιθανόν λόγω φόρτου εργασίας – η ακριβής αιτία παραμένει ασαφής. Μόνο μία προειδοποίηση αναρτάται. Ο Σμιθ δεν μειώνει ταχύτητα, πιστεύοντας ότι η ορατότητα είναι ικανοποιητική. Το πλοίο διαθέτει 20 λέμβους με χωρητικότητα 1.178 ατόμων, αρκετούς ώστε να συμμορφώνεται με τις τότε προδιαγραφές, αλλά ανεπαρκείς για τους 2.224 επιβαίνοντες. Η νύχτα της 14ης Απριλίου, χωρίς φεγγάρι, αποδεικνύεται μοιραία.
Στις 11:40 μ.μ. εκείνης της νύχτας, ο Τιτανικός προσκρούει σε παγόβουνο που σχίζει το δεξί του πλευρό και πλημμυρίζει έξι διαμερίσματα. Ο αρχιμηχανικός Τόμας Άντριους προειδοποιεί πως το πλοίο θα βυθιστεί σε δύο ώρες. Ο Σμιθ δίνει εντολή για εκκένωση και αποστολή σημάτων κινδύνου. Στις 12:15 π.μ., ο Φίλιπς εκπέμπει το CQD, το σήμα κινδύνου της Marconi, με το διακριτικό MGY: «CQD MGY, χτυπήσαμε παγόβουνο, θέση 41.46 Β, 50.24 Δ». Παράλληλα στέλνει και το SOS, που είχε υιοθετηθεί επίσημα το 1908. Ο Μπράιντ προτείνει να το χρησιμοποιήσουν: «Στείλε SOS. Είναι το νέο σήμα και μπορεί να είναι η τελευταία σου ευκαιρία να το στείλεις».
Ο Φίλιπς το εκπέμπει. Ο Τιτανικός γίνεται ένα από τα πρώτα πλοία που χρησιμοποιούν το SOS σε πραγματική κρίση. Τα σήματα φτάνουν στο RMS Carpathia, 58 μίλια μακριά, όπου ο χειριστής Χάρολντ Κόταμ, που παρέμεινε ξύπνιος, τα λαμβάνει. Ο καπετάνιος Άρθουρ Ρόστρον αλλάζει ρότα και κατευθύνεται προς το στίγμα με κίνδυνο. Το SS Californian, μόλις 10–19 μίλια μακριά, δεν ανταποκρίνεται: ο χειριστής Σίριλ Έβανς είχε ήδη κοιμηθεί, έχοντας κλείσει τον ασύρματο στις 11:30 μ.μ. Το πλήρωμα του Californian βλέπει φωτοβολίδες, αλλά τις θεωρεί εορταστικές. Η αδράνειά τους προκαλεί θύελλα επικρίσεων. Τα Mount Temple, Frankfurt και Olympic απαντούν, αλλά βρίσκονται πολύ μακριά για να προσφέρουν άμεση βοήθεια.
Καθώς ο Τιτανικός βυθίζεται, επικρατεί χάος. Οι 20 λέμβοι φεύγουν συχνά μισοάδειες λόγω κακής οργάνωσης και έλλειψης εκπαίδευσης. Οι επιβάτες της τρίτης θέσης, εγκλωβισμένοι πίσω από κλειδωμένες πόρτες και γλωσσικά εμπόδια, έχουν θνησιμότητα 53%, έναντι 33% στην πρώτη. Η ορχήστρα παίζει ως το τέλος – κάποιοι μάρτυρες θυμούνται το «Nearer, My God, to Thee», άλλοι το «Autumn». Το τελευταίο κομμάτι παραμένει άγνωστο. Ο Φίλιπς και ο Μπράιντ συνεχίζουν να εκπέμπουν: στις 12:55 π.μ., στέλνουν «Μηχανουργείο γεμάτο μέχρι τους λέβητες». Στις 2:17 π.μ., το σήμα διακόπτεται: «CQD, σήματα διακόπτονται» — το δωμάτιο πλημμυρίζει.
Ο Φίλιπς μένει μέχρι τέλους. Ο Μπράιντ επιβιώνει, σκαρφαλώνοντας στην πτυσσόμενη λέμβο Β, όπου οι επιζώντες στέκονται όρθιοι για ώρες. Στις 2:20 π.μ., ο Τιτανικός βυθίζεται, παρασύροντας 1.517 ζωές. Το Carpathia φτάνει στις 4:00 π.μ., διασώζει 706 επιζώντες και τέσσερις σορούς. Ο Ρόστρον αναφέρει: «Όλοι οι επιζώντες είναι τώρα στο Carpathia». Το πλοίο φτάνει στη Νέα Υόρκη στις 18 Απριλίου, όπου το υποδέχεται ένα τεράστιο πλήθος. Οι New York Times, αφού αρχικά μετέδωσαν ότι το πλοίο ήταν ασφαλές, καλύπτουν εκτενώς την τραγωδία.
Ο κόσμος θρηνεί και εξεγείρεται. Η απουσία 24ωρης παρακολούθησης, η συμφόρηση του ραδιοκαναλιού και οι ταξικές ανισότητες γίνονται αντικείμενο έντονης κριτικής. Μνημόσυνα τελούνται σε Λονδίνο, Νέα Υόρκη και Δουβλίνο. Στις 22 Απριλίου 1912, ο Herbert Samuel δηλώνει στη Βουλή των Κοινοτήτων: «Όσοι σώθηκαν, σώθηκαν χάρη σε έναν άνθρωπο, τον κύριο Μαρκόνι, και την υπέροχη εφεύρεσή του». Η Διεθνής Συνδιάσκεψη Ραδιοτηλεγραφίας του 1912 καθιερώνει νέο μήκος κύματος και διαρκή παρακολούθηση.
Ο Νόμος Ραδιοφώνου του 1912 καθιστά υποχρεωτικούς δύο χειριστές και εφεδρική ισχύ. Το Σύμφωνο SOLAS του 1914 καθιερώνει υποχρεωτικό ασύρματο για μεγάλα επιβατηγά πλοία και ιδρύει τη Διεθνή Περιπολία Πάγων. Το SOS γίνεται το μοναδικό σήμα κινδύνου. Οι πομποί σπινθήρα αντικαθίστανται από λυχνίες κενού και η ραδιοτηλεφωνία εισάγεται τη δεκαετία του 1920. Η ασύρματη τηλεγραφία αποδεικνύεται κρίσιμη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Μαρκόνι, καταθέτοντας στις έρευνες, υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις και τιμά τον Φίλιπς με μνημεία σε Μανχάταν και Γκόνταλμινγκ, εδραιώνοντας τη φήμη του ως πρωτοπόρου της επικοινωνίας.
Η κληρονομιά του Τιτανικού διαμορφώνει το μέλλον της ναυτικής ασφάλειας και της τεχνολογίας. Η τραγωδία φωτίζει την ανάγκη για καλύτερη εκπαίδευση πληρωμάτων, επαρκή σωστικά μέσα και ισότητα στη διάσωση. Οι κοινωνικές ανισότητες πυροδοτούν δημόσιες συζητήσεις. Η Διεθνής Περιπολία Πάγων, ιδρυθείσα το 1914, επιτηρεί τα παγόβουνα και περιορίζει τον κίνδυνο. Οι κανονισμοί του SOLAS εξακολουθούν να αποτελούν τη βάση της ναυτικής ασφάλειας. Ο Μαρκόνι συνεχίζει να καινοτομεί, επεκτείνοντας την ασύρματη επικοινωνία στην αεροπλοΐα και στη στεριά, ανοίγοντας τον δρόμο για το ραδιόφωνο, την τηλεόραση και τις δορυφορικές επικοινωνίες.
