Στην Ελλάδα του 2025, η συζήτηση για το ESG δεν είναι πολυτέλεια – είναι το νέο «τεστ» αξιοπιστίας για κάθε επιχείρηση που θέλει να υπάρχει και αύριο. Το φετινό ESG Universe Forum, με τη συμμετοχή στελεχών, decision makers και ειδικών, απέδειξε με ξεκάθαρο τρόπο ότι η βιώσιμη επιχειρηματικότητα δεν είναι απλώς μια ακόμα μόδα ή ρυθμιστική υποχρέωση. Είναι το πεδίο όπου δοκιμάζονται, επαναπροσδιορίζονται και (για πρώτη φορά τόσο έμπρακτα) συγκρούονται οι αξίες, τα συμφέροντα και η στρατηγική των εταιρειών με τις ανάγκες της κοινωνίας και του πλανήτη.
ESG: Πέρα από τα labels, στην καρδιά της στρατηγικής
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου είδαμε ότι το ESG δεν είναι «ένα ακόμη κουτάκι προς τικάρισμα» για τις επιχειρήσεις, αλλά στοιχείο του σύγχρονου εταιρικού DNA. Πολλοί, πλέον, αναγνωρίζουν ότι η υιοθέτηση πολιτικών ESG δεν είναι μια πολυτέλεια, αλλά ζωτική αναγκαιότητα για την επιβίωση, τη διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και την οικοδόμηση διαρκούς αξίας. Τα νέα θεσμικά εργαλεία και οι κανονισμοί –από τις ευρωπαϊκές οδηγίες μέχρι τα εθνικά πλαίσια– βάζουν τέλος στην εποχή της αυτοσχέδιας «βιωσιμότητας», εισάγοντας κανόνες, υποχρεώσεις, μετρήσιμα κριτήρια και πραγματικό έλεγχο. Ο διάλογος έδειξε ότι το νέο τοπίο απαιτεί από τους οργανισμούς συμμόρφωση και κυρίως εσωτερική ωρίμανση: την ικανότητα να μετατρέπουν τον κανονισμό σε εργαλείο στρατηγικής και τις υποχρεώσεις σε νέες ευκαιρίες.
Σημαντικό στοιχείο είναι πως η συζήτηση για το ESG φεύγει οριστικά από το επίπεδο της επικοινωνίας και περνά στην ουσία της επιχειρησιακής λειτουργίας. Οι επιχειρήσεις καλούνται να «φέρουν στο φως» τις εσωτερικές τους διαδικασίες, να μετρήσουν με ακρίβεια το αποτύπωμά τους, να «εκθέσουν» τις αδυναμίες τους και να επενδύσουν σε διαρκή βελτίωση, διαφάνεια και λογοδοσία. Αυτή η στροφή προς τον ρεαλισμό διαπνέει, πλέον, όλα τα νέα «εγχειρίδια» γύρω από το θέμα του ESG, θέτοντας νέα πρότυπα σε ολόκληρη την αγορά.
Από το Greenwashing στη λογοδοσία: Η εποχή της διαφάνειας
Εάν υπήρχε ένας κεντρικός παρονομαστής στο φετινό συνέδριο, αυτό ήταν το τέλος των εύκολων εντυπώσεων. Η αγορά και η κοινωνία απαιτούν πλέον ουσιαστικά δεδομένα, διαφανή reporting, πραγματικές μετρήσεις και επαληθεύσιμα στοιχεία. Τα «πράσινα» συνθήματα και τα ευρηματικά δελτία τύπου δεν αρκούν – σήμερα, ο δείκτης της αξιοπιστίας περνά από τη λεπτομέρεια, τη δημοσιοποίηση στοιχείων, την αποτύπωση αποτελεσμάτων και τον διαρκή έλεγχο από τρίτους. Το ESG ως «συμβόλαιο με την κοινωνία» απομακρύνεται οριστικά από την επικοινωνιακή υπερβολή.
Η συζήτηση αποδόμησε το greenwashing, όχι μόνο ως «ηθική αμαρτία», αλλά ως σοβαρό ρίσκο για την αξιοπιστία, την πρόσβαση σε κεφάλαια και, τελικά, την ίδια την επιβίωση μιας επιχείρησης. Η διαφάνεια γίνεται το νέο «νόμισμα» στην αγορά: όσοι δεν μετρούν με ακρίβεια, όσοι δεν δείχνουν τι πραγματικά πετυχαίνουν, όσοι αποκρύπτουν τα μειονεκτήματά τους, θα βρεθούν σταδιακά εκτός παιχνιδιού. Ταυτόχρονα, ενισχύεται η τάση για ανεξάρτητους ελέγχους, διασταύρωση δεδομένων και συνεχή λογοδοσία, με τους επενδυτές να απαιτούν αυστηρά standards και πειστικές αποδείξεις.
Ηγεσία, νέα skills και ανθρώπινο κεφάλαιο
Ένα ακόμη σημείο που ήρθε στο επίκεντρο ήταν το πώς η ηγεσία αλλάζει τα δεδομένα στον κόσμο των επιχειρήσεων. Ρόλοι όπως Chief Sustainability Officer και ESG Director περνούν από τη «διακοσμητική» παρουσία σε καίριο σημείο διαμόρφωσης στρατηγικής, πολιτικής και κουλτούρας. Η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τα skills που απαιτούνται: ανθεκτικότητα, διορατικότητα, διαχειριστική ωριμότητα, ικανότητα συνεργασίας με όλες τις βαθμίδες της οργάνωσης και διάθεση για συνεχή μάθηση. Το ESG, έτσι όπως διαμορφώνεται, απαιτεί ηγέτες που είναι «πολυεργαλεία», ικανούς να συνθέτουν την τεχνική γνώση, το ανθρώπινο συναίσθημα και τη στρατηγική λογική.
Η έννοια του «ESG talent» επεκτείνεται – δεν είναι μόνο οι τεχνικοί εμπειρογνώμονες ή οι compliance officers που διαχειρίζονται checklists, αλλά μια νέα γενιά στελεχών που συνδέει βιωσιμότητα, απόδοση και ανθρώπινη ανάπτυξη. Κομβικός παράγοντας η συνεχής εκπαίδευση, η ανάπτυξη δεξιοτήτων γύρω από τα δεδομένα, τα εργαλεία ανάλυσης και τη διαχείριση κρίσεων. Η προσέλκυση και διατήρηση ταλέντου περνά πια μέσα από το ESG: η νέα γενιά δεν βλέπει πλέον τη «βιωσιμότητα» ως αφηρημένη ιδέα, αλλά ως αναγκαία συνθήκη για το εργασιακό της περιβάλλον και το προσωπικό της μέλλον.
Κανονιστική συμμόρφωση, ανθεκτικότητα και μετάβαση από το κόστος στην αξία
Από τα βασικότερα συμπεράσματα ήταν η μετατόπιση της συζήτησης από το «κόστος συμμόρφωσης» στο «κεφάλαιο αξίας». Τα νέα πλαίσια, όπως οι ευρωπαϊκές οδηγίες, οι κανόνες για το reporting και οι αυστηρές απαιτήσεις διαφάνειας, δεν αντιμετωπίζονται πλέον ως εξωτερική υποχρέωση, αλλά ως στρατηγικό επενδυτικό πεδίο. Η συμμόρφωση γίνεται όχημα για την αλλαγή, μέσο αναβάθμισης της εσωτερικής λειτουργίας, αλλά και εργαλείο για τη διασφάλιση πρόσβασης σε χρηματοδότηση και επενδυτικά κεφάλαια. Η αγορά κινείται ταχύτερα από τη νομοθεσία – και το ESG αναδεικνύεται σε «μόνιμη πρόκληση», όχι σε βραχυπρόθεσμη υποχρέωση.
Η κλιματική ανθεκτικότητα εμφανίζεται ως βασικό ζητούμενο, κυρίως για χώρες που αντιμετωπίζουν συχνά φυσικές καταστροφές. Η προσαρμογή σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η πρόβλεψη κινδύνων, η ανθεκτικότητα των υποδομών, η ευελιξία των επιχειρησιακών μοντέλων, όλα αυτά μπαίνουν στην κορυφή της ατζέντας. Οι πραγματικές λύσεις, όμως, δεν αναζητούνται σε «εύκολες» τεχνολογίες ή έτοιμες συνταγές, αλλά σε συνεργασία μεταξύ τομέων, στη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στην ενίσχυση της καινοτομίας και στην καλλιέργεια κουλτούρας αλληλεγγύης και μακροπρόθεσμης σκέψης.
Δικαιοσύνη, διαφορετικότητα και κοινωνικός αντίκτυπος
Ένας ξεχωριστός θεματικός άξονας του φετινού συνεδρίου ήταν το βάρος που δόθηκε στη συμπερίληψη, τη διαφορετικότητα και τον κοινωνικό αντίκτυπο. Οι σύγχρονες πολιτικές ESG δεν περιορίζονται σε περιβαλλοντικά metrics και οικονομικούς δείκτες, αλλά απαιτούν ολιστική προσέγγιση: δικαιώματα, πρόσβαση, ευκαιρίες για όλους. Οι συζητήσεις έδειξαν ότι μια επιχείρηση δεν μπορεί να θεωρείται βιώσιμη αν αγνοεί τη θέση της στην κοινωνία, είτε αυτή αφορά τα εργασιακά δικαιώματα, τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών, την ενίσχυση της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης είτε την ενεργό συμβολή στην επίλυση των μεγάλων κοινωνικών προκλήσεων.
Η επένδυση στο «S» και το «G» του ESG αναδεικνύεται εξίσου κρίσιμη με το «E». Πρακτικές που ευνοούν τη συμπερίληψη, που καταπολεμούν τα στερεότυπα, που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή ατόμων με αναπηρία και ευάλωτων ομάδων, γίνονται πρότυπο για ολόκληρη την αγορά. Το «κοινωνικό αποτύπωμα» μπαίνει στα KPIs, και η ηθική λογοδοσία αναδεικνύεται σε παράγοντα αναγνωρισιμότητας, προσέλκυσης ταλέντου, διασφάλισης αδειών και προτιμήσεων των επενδυτών. Το ESG γίνεται ουσιαστικά «σύμφωνο συνύπαρξης» – και όσοι το ενστερνίζονται διαμορφώνουν και το νέο προφίλ της επιχείρησης.
Το στοίχημα της καινοτομίας και οι επόμενες προκλήσεις
Καθ’ όλη τη διάρκεια του συνεδρίου, έγινε φανερό ότι η επόμενη φάση της βιωσιμότητας θα γραφτεί στον χώρο της καινοτομίας. Τεχνολογίες, δεδομένα, εργαλεία μέτρησης, αυτοματισμοί, «nature-based solutions», αλλά και νέα επιχειρηματικά μοντέλα μπαίνουν στην ατζέντα ως «εφόδια» για πρακτική εφαρμογή της ESG στρατηγικής. Η ανθεκτικότητα στο κλίμα, η προσαρμογή των αλυσίδων εφοδιασμού, ο εκσυγχρονισμός των εταιρικών διαδικασιών, η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης – όλα αυτά συνδέονται άρρηκτα με το λεγόμενο «ESG readiness».
Η βασική πρόκληση είναι διπλή: αφενός να μην περιοριστεί το ESG σε ένα νέο «compliance trend» και αφετέρου να μην γίνει θύμα αντιδράσεων που υποτιμούν τη σημασία της πράσινης μετάβασης, λόγω κόπωσης ή αντιθεσμικής ρητορικής. Η φετινή συγκυρία, με τον αντίλογο από τις ΗΠΑ, τη συζήτηση για το «anti-woke» και την ευρωπαϊκή προσπάθεια διατήρηση υψηλών standards, έδειξε ότι η συζήτηση δεν είναι πια ακαδημαϊκή. Είναι καθαρά πρακτική. Το ESG, αν είναι να μείνει, πρέπει να «δουλέψει» στην πράξη.
Η επόμενη μέρα: Το ESG ως συνείδηση και ανταγωνισμός
Όσο και αν η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από το «πώς» και το «πόσο» εφαρμόζεται το ESG, το μεγάλο συμπέρασμα ήταν ότι η βιωσιμότητα μετατρέπεται γρήγορα από «εξειδίκευση» σε καθημερινή κανονικότητα. Το ESG δεν είναι πλέον ζήτημα των λίγων, αλλά γίνεται το νέο βασικό εργαλείο διαχείρισης ρίσκου, προσέλκυσης επενδύσεων, διασφάλισης κεφαλαίων και δημιουργίας εταιρικής υπεραξίας. Η ανθεκτικότητα, η καινοτομία, η κοινωνική συνοχή, η δικαιοσύνη και η διαφάνεια αποτελούν το νέο «πολυεργαλείο» για κάθε οργανισμό που θέλει να παραμείνει μπροστά.
Όλα δείχνουν πως οι ηγέτες που θα ξεχωρίσουν στη νέα εποχή θα είναι εκείνοι που θα συνδυάσουν τη ρεαλιστική αυτογνωσία με το θάρρος της αλλαγής, τη φιλοδοξία με τη διαρκή λογοδοσία και την ανθρώπινη ματιά με το τεχνολογικό μέτρο. Το ESG δεν είναι μόνο εργαλείο απόδοσης, αλλά πρωτίστως εργαλείο επιβίωσης σε έναν κόσμο που αλλάζει. Η επόμενη ημέρα δεν θα φέρει «έτοιμες απαντήσεις». Θα φέρει, όμως, μια νέα συνθήκη όπου η υπευθυνότητα, η καινοτομία και η διαφάνεια θα αποτελούν το διαβατήριο για την πρόοδο.
Και τελικά, αυτό που μάθαμε είναι ότι το ESG είναι η γλώσσα με την οποία θα γραφτεί το μέλλον της οικονομίας και της κοινωνίας. Όχι γιατί το «επιβάλλει» κάποιος, αλλά γιατί το απαιτεί η ίδια η εποχή.
Η shortlist με τα 40 πράγματα που πρέπει να κρατήσετε
- Η ηγεσία στο ESG απαιτεί νέες δεξιότητες και οριζόντια συνεργασία.
- Το ESG περνά από την επικοινωνία στην πράξη και στη λογοδοσία.
- Η κανονιστική συμμόρφωση γίνεται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
- Η κλιματική ανθεκτικότητα πρέπει να ενσωματωθεί σε κάθε στρατηγική.
- Η διαφάνεια και η απόδειξη των αποτελεσμάτων είναι η νέα κανονικότητα.
- Το greenwashing εκτίθεται, η αγορά απαιτεί ουσία και όχι βιτρίνα.
- Οι πραγματικές επενδύσεις απαιτούν απόδειξη αντίκτυπου.
- Οι νέοι ρόλοι του ESG φέρνουν νέα δυναμική στη διοίκηση.
- Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι μόδα αλλά διαρκής αναγκαιότητα.
- Η καινοτομία συνδέεται με την υπευθυνότητα σε κάθε επίπεδο.
- Η ψηφιακή τεχνολογία λειτουργεί ως επιταχυντής βιώσιμων λύσεων.
- Η συλλογικότητα είναι προϋπόθεση για αποτελεσματική ESG στρατηγική.
- Το «compliance» είναι αφετηρία, όχι τελικός στόχος.
- Η ανθεκτικότητα αφορά όχι μόνο το κλίμα αλλά και τις κρίσεις γενικότερα.
- Η συμπερίληψη είναι βασικό ζητούμενο της νέας εποχής.
- Η επένδυση σε ανθρώπινο δυναμικό φέρνει απόδοση και κοινωνική ευημερία.
- Η κοινωνική ευθύνη αφορά όλη την αλυσίδα αξίας, όχι μόνο τις επιχειρήσεις.
- Η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας γίνεται μέρος του ESG.
- Ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να συντονιστούν.
- Η νέα γενιά απαιτεί πραγματική δράση, όχι μόνο υποσχέσεις.
- Η διαφορετικότητα είναι μοχλός προόδου.
- Η προσβασιμότητα είναι προϋπόθεση για συμπεριληπτικές κοινωνίες.
- Η ευρωπαϊκή πολιτική στηρίζει ακόμα το ESG, παρά τις διεθνείς πιέσεις.
- Η ανοιχτότητα στις αλλαγές διαμορφώνει ανθεκτικούς οργανισμούς.
- Τα μετρήσιμα αποτελέσματα χτίζουν εμπιστοσύνη στην αγορά.
- Η λογοδοσία και η αυτοκριτική οδηγούν στη συνεχή βελτίωση.
- Η συνεργασία επιχειρήσεων, ακαδημαϊκής κοινότητας και κοινωνίας είναι κλειδί.
- Οι νέες τεχνολογίες και τα δεδομένα είναι απαραίτητα για τον μετασχηματισμό.
- Το ESG μπορεί να αντιμετωπίσει και τις «τριπλές κρίσεις»: κλίμα, κοινωνία, οικονομία.
- Οι επενδυτές αναζητούν υπεύθυνη και διαφανή στρατηγική.
- Τα έργα βιωσιμότητας εντός της εταιρείας προσφέρουν ουσιαστικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
- Η επαγγελματική κουλτούρα αλλάζει, αναγνωρίζοντας την αξία της διαφορετικότητας.
- Η εργασία και η αναπηρία χρειάζονται νέες πολιτικές και προσβασιμότητα.
- Η κουλτούρα της ισότητας ενισχύει την εμπιστοσύνη και τη φήμη.
- Τα κοινωνικά ζητήματα (όπως η σεξουαλική παρενόχληση) απαιτούν ενεργές λύσεις.
- Η αγορά «ανταμείβει» την υπεύθυνη συμπεριφορά και τη διαφάνεια.
- Η βιώσιμη μετάβαση είναι συλλογικό στοίχημα, όχι ατομικό project.
- Η βιωσιμότητα γίνεται βασικό κριτήριο επιλογής από καταναλωτές και εργαζομένους.
- Η αλλαγή έρχεται από την πράξη, όχι από τα συνθήματα.
- Μαζί και όχι «δίπλα», μόνο έτσι πετυχαίνουμε ουσιαστική πρόοδο.
15 πρακτικά tips για το ESG στη νέα εποχή της επιχειρηματικότητας
1. Θέστε τη βιωσιμότητα στον πυρήνα της στρατηγικής σας
Η βιωσιμότητα δεν μπορεί να είναι απλώς ένα τυπικό σημείο στα ετήσια reports, ούτε μια συμπληρωματική δράση για δημόσιες σχέσεις. Η σύγχρονη επιχείρηση οφείλει να ενσωματώνει τις αρχές του ESG στην ίδια τη στρατηγική της, τοποθετώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη στο επίκεντρο όλων των επιχειρησιακών αποφάσεων. Αυτό σημαίνει να διαμορφώνει μακροπρόθεσμα πλάνα που λαμβάνουν υπόψη και τον περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο κάθε επιλογής. Ο οργανισμός που «αναπνέει» με τις αξίες του ESG, κερδίζει ανθεκτικότητα, ευελιξία και εμπιστοσύνη, χαρακτηριστικά που αποδεικνύονται καθοριστικά σε περιόδους κρίσης ή μετασχηματισμού.
2. Δημιουργήστε ξεκάθαρους και μετρήσιμους στόχους ESG
Η αξιοπιστία μιας εταιρείας ή οργανισμού στον τομέα της βιωσιμότητας εξαρτάται από την ικανότητά της να θέτει σαφείς, φιλόδοξους αλλά ρεαλιστικούς στόχους, οι οποίοι μπορούν να μετρηθούν, να παρακολουθούνται διαρκώς και να επικοινωνούνται με διαφάνεια προς τα έξω. Η εποχή των αόριστων δηλώσεων έχει παρέλθει. Τα KPIs και τα χρονοδιαγράμματα γίνονται εργαλεία για ουσιαστική πρόοδο. Η τακτική αξιολόγηση των επιδόσεων βοηθάει να εντοπιστούν έγκαιρα τα σημεία βελτίωσης και να επιτευχθεί συνεχής εξέλιξη, δημιουργώντας ένα κλίμα εμπιστοσύνης τόσο εντός του οργανισμού όσο και προς την κοινωνία και τους επενδυτές.
3. Επενδύστε στην εκπαίδευση και στη συνεχή ενημέρωση του ανθρώπινου δυναμικού
Καμία ESG στρατηγική δεν μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς τη συμμετοχή όλων των ανθρώπων της επιχείρησης. Η καλλιέργεια κουλτούρας που «αγκαλιάζει» τη βιωσιμότητα απαιτεί διαρκή ενημέρωση, εξειδικευμένη εκπαίδευση και ευκαιρίες ανάπτυξης δεξιοτήτων. Από το management έως τον τελευταίο εργαζόμενο, όλοι χρειάζεται να έχουν τις γνώσεις και τα εφόδια για να εφαρμόζουν τις πρακτικές ESG στην καθημερινότητά τους. Έτσι, μετασχηματίζεται η εταιρεία σε έναν ζωντανό οργανισμό που εξελίσσεται, καινοτομεί και αντέχει στον χρόνο.
4. Ενισχύστε τη διαφάνεια και την αυθεντική επικοινωνία
Η διαφάνεια είναι ο βασικός παράγοντας κάθε σοβαρής προσπάθειας στο ESG, καθώς μόνο έτσι χτίζεται διαρκής εμπιστοσύνη με το κοινό, τους εργαζόμενους, τους επενδυτές και τους συνεργάτες. Η αυθεντική επικοινωνία, η οποία δεν αποκρύπτει προκλήσεις ή αδυναμίες, αλλά τις αναγνωρίζει και τις αντιμετωπίζει, είναι σήμερα περισσότερο απαίτηση παρά επιλογή. Η επιχείρηση που μοιράζεται ειλικρινά τόσο τις επιτυχίες όσο και τα εμπόδια που συναντά, γίνεται παράδειγμα και προσελκύει ενδιαφέρον, στηρίζοντας τη φήμη της με διαχρονική αξιοπιστία.
5. Αξιοποιήστε την τεχνολογία και τα δεδομένα για καλύτερες αποφάσεις
Η ψηφιακή εποχή προσφέρει στις επιχειρήσεις πρωτοφανή εργαλεία για τη συλλογή, ανάλυση και αξιοποίηση δεδομένων σχετικά με τις επιδόσεις τους στο ESG. Η χρήση καινοτόμων πλατφορμών, αυτοματοποιημένων εργαλείων και big data βελτιώνει τη λήψη αποφάσεων και επιτρέπει την παρακολούθηση του πραγματικού αντίκτυπου των δράσεων, σε πραγματικό χρόνο. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός στο ESG δεν είναι πλέον πολυτέλεια, αλλά αναγκαία συνθήκη για ουσιαστική πρόοδο και άμεση απόκριση στις ανάγκες της αγοράς και της κοινωνίας.
6. Ενσωματώστε την ανθεκτικότητα απέναντι σε περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς κινδύνους
Ο κόσμος μεταβάλλεται με ρυθμούς που δεν αφήνουν περιθώριο για αδράνεια. Η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, κρίσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα ή κοινωνικών αναταραχών, δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στην τύχη. Οι οργανισμοί που σχεδιάζουν σενάρια κρίσης, προετοιμάζουν εναλλακτικές λύσεις και επενδύουν στην ανθεκτικότητα, καταφέρνουν να προστατεύσουν τόσο το ανθρώπινο δυναμικό όσο και το επιχειρηματικό τους μοντέλο, διατηρώντας τη λειτουργία και την εμπιστοσύνη ακόμη και σε δύσκολες συγκυρίες.
7. Συνεργαστείτε με την αλυσίδα αξίας και τους τοπικούς φορείς
Η υιοθέτηση πρακτικών ESG δεν αφορά μόνο το εσωτερικό της εταιρείας, αλλά και το πώς αυτή επιδρά και επηρεάζει το σύνολο της αλυσίδας αξίας. Η ενίσχυση των συνεργασιών με προμηθευτές, πελάτες, τοπικές κοινωνίες και άλλους φορείς μεγιστοποιεί το θετικό αποτύπωμα, ενώ παράλληλα διαχέει την κουλτούρα βιωσιμότητας σε ευρύτερο επίπεδο. Οι κοινές δράσεις και η συλλογική λήψη αποφάσεων ανοίγουν δρόμους για καινοτόμες λύσεις και ενισχύουν τη φήμη και την ανθεκτικότητα όλων των εμπλεκομένων.
8. Υιοθετήστε αρχές κυκλικής οικονομίας και υπεύθυνης κατανάλωσης
Ο παραδοσιακός γραμμικός τρόπος παραγωγής και κατανάλωσης αντικαθίσταται ταχύτατα από τα μοντέλα της κυκλικής οικονομίας, όπου η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η μείωση αποβλήτων γίνονται καθημερινή πρακτική. Η υιοθέτηση αυτών των αρχών δεν είναι απλώς υποχρέωση ή trend, αλλά ουσιαστική στρατηγική που οδηγεί σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα, μειώνει το κόστος, ενισχύει τη φήμη και ανταποκρίνεται στις αυξανόμενες απαιτήσεις των καταναλωτών για υπεύθυνα προϊόντα και υπηρεσίες.
9. Εφαρμόστε πολιτικές ίσων ευκαιριών, συμπερίληψης και διαφορετικότητας
Η προώθηση της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης στον χώρο εργασίας μεταμορφώνει την επιχείρηση σε χώρο ανοιχτό, δημιουργικό και ελκυστικό για ταλέντα. Πρακτικές που διασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες σε κάθε στάδιο –από την πρόσληψη μέχρι την προαγωγή– δεν λειτουργούν απλώς ως «κοινωνική υποχρέωση», αλλά προσδίδουν ουσιαστική αξία, βελτιώνουν το εργασιακό κλίμα και οδηγούν σε πιο ανταγωνιστική και ανθεκτική επιχείρηση.
10. Υποστηρίξτε την κοινωνική συνοχή και τη θετική επίδραση στην κοινότητα
Η επιχειρηματική δράση οφείλει να έχει θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία και το περιβάλλον όπου δραστηριοποιείται. Με την υιοθέτηση καινοτόμων πρωτοβουλιών που ενισχύουν την κοινωνική συνοχή, την εκπαίδευση, τη στήριξη ευάλωτων ομάδων ή την ανάπτυξη τοπικών συνεργασιών, οι επιχειρήσεις οικοδομούν γέφυρες με τις τοπικές κοινωνίες, ενισχύουν τη φήμη τους και δημιουργούν προστιθέμενη αξία που διαχέεται πέρα από το στενό εταιρικό συμφέρον.
11. Αναγνωρίστε και διαχειριστείτε με υπευθυνότητα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα
Κάθε επιχείρηση πρέπει να γνωρίζει ακριβώς ποιο είναι το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα και να εργάζεται συστηματικά για τη μείωσή του. Η επένδυση σε «καθαρές» τεχνολογίες, η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η εξοικονόμηση πόρων και η συνεχής παρακολούθηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου γίνονται αναπόσπαστα στοιχεία μιας υπεύθυνης επιχειρηματικής πρακτικής, που δεν αποφέρει μόνο συμμόρφωση αλλά και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
12. Επενδύστε στη δια βίου μάθηση και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων ESG
Η επαγγελματική κατάρτιση γύρω από το ESG δεν είναι «μία και έξω». Οι ανάγκες, οι κανονισμοί και οι προσδοκίες αλλάζουν διαρκώς, καθιστώντας απαραίτητη τη διαρκή εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα. Η δια βίου μάθηση διατηρεί τον οργανισμό «σε φόρμα», έτοιμο να εντοπίσει νέες ευκαιρίες, να διαχειριστεί κρίσεις και να δημιουργήσει πρωτοπόρες λύσεις, προσφέροντας βιωσιμότητα και ανάπτυξη μακροπρόθεσμα.
13. Ενισχύστε τη διακυβέρνηση και τη λογοδοσία σε όλα τα επίπεδα
Η διακυβέρνηση δεν είναι απλώς θέμα νομικής συμμόρφωσης, αλλά αφορά τη συνολική δομή του οργανισμού και τη λήψη αποφάσεων με διαφάνεια, λογοδοσία και υπευθυνότητα. Ισχυροποιήστε τα όργανα εσωτερικού ελέγχου, ενθαρρύνετε την αναφορά παρατυπιών, δημιουργήστε δομές που εξασφαλίζουν ότι το ESG δεν μένει στα λόγια, αλλά εφαρμόζεται στην πράξη, χτίζοντας μακροπρόθεσμη εμπιστοσύνη.
14. Ανοίξτε διάλογο με τους stakeholders
Ο διάλογος με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, από τους πελάτες μέχρι τις τοπικές αρχές και την κοινωνία των πολιτών, δεν αποτελεί «έξτρα» διαδικασία, αλλά βασικό εργαλείο για τη λήψη σωστών αποφάσεων, την έγκαιρη ανίχνευση προβλημάτων και την υιοθέτηση καινοτόμων λύσεων. Ο ανοιχτός διάλογος εξασφαλίζει ότι οι πολιτικές ESG ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς και της κοινωνίας, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα και τη διαφάνεια.
15. Ενσωματώστε τη βιωσιμότητα στη διαδικασία καινοτομίας και ανάπτυξης προϊόντων
Οι απαιτήσεις της νέας εποχής επιβάλλουν κάθε νέα υπηρεσία ή προϊόν να σχεδιάζεται εξαρχής με ESG κριτήρια, από τη χρήση υλικών και την κατανάλωση ενέργειας έως τη διάρκεια ζωής και το τελικό αποτύπωμα. Η βιωσιμότητα γίνεται κινητήριος μοχλός για την καινοτομία, επιτρέποντας την ανάπτυξη λύσεων που ανταποκρίνονται τόσο στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς όσο και στις απαιτήσεις για υπεύθυνη επιχειρηματικότητα.
5 μύθοι για το ESG που κατέρριψε το Forum
Μύθος 1: Η βιωσιμότητα είναι πολυτέλεια για τους μεγάλους
Για χρόνια κυριαρχούσε η άποψη πως οι πρακτικές ESG αφορούν μόνο τις μεγάλες πολυεθνικές ή τις εισηγμένες εταιρείες, αφήνοντας στο περιθώριο τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νέα σχήματα. Το συνέδριο ανέτρεψε αυτή τη στερεοτυπική αντίληψη, αποδεικνύοντας ότι η βιωσιμότητα δεν είναι προνόμιο λίγων, αλλά αναγκαία προϋπόθεση για ανθεκτικότητα και ανάπτυξη σε κάθε μέγεθος και τομέα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να υιοθετήσουν στοχευμένες δράσεις, να αξιοποιήσουν τη νέα τεχνολογία και να αποκτήσουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία που πριν λίγα χρόνια έμοιαζαν άπιαστα.
Μύθος 2: Το ESG είναι μόδα ή εργαλείο βιτρίνας
Ένας δεύτερος διαδεδομένος μύθος είναι ότι το ESG αποτελεί απλώς μια επικοινωνιακή τακτική ή μια ακόμη τάση που θα ξεπεραστεί, χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα στην πραγματική επιχειρηματική αξία. Οι συζητήσεις του συνεδρίου έδειξαν ακριβώς το αντίθετο: η υιοθέτηση ESG πολιτικών και η ουσιαστική ενσωμάτωση τους στη στρατηγική λειτουργία δημιουργούν πραγματική διαφοροποίηση, θωρακίζουν τις επιχειρήσεις απέναντι στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της αγοράς και των επενδυτών, και τελικά οδηγούν σε μακροπρόθεσμη κερδοφορία και ανθεκτικότητα.
Μύθος 3: Η συμμόρφωση είναι αναγκαίο κακό χωρίς αντίκρισμα
Πολλοί πιστεύουν πως οι νέες ρυθμίσεις –όπως το CSRD και το Omnibus– επιβάλλουν μια ακόμη γραφειοκρατική υποχρέωση στις επιχειρήσεις, χωρίς να προσφέρουν ουσιαστικό όφελος. Το συνέδριο, ωστόσο, ανέδειξε το ακριβώς αντίθετο: η συμμόρφωση με τις νέες απαιτήσεις λειτουργεί ως καταλύτης για οργανωτική αναβάθμιση, διευκολύνει την πρόσβαση σε διεθνείς αγορές και προσελκύει επενδύσεις, ενώ παράλληλα μειώνει το λειτουργικό και κανονιστικό ρίσκο για τις επιχειρήσεις.
Μύθος 4: Το κόστος του ESG υπερβαίνει το όφελος
Η συζήτηση γύρω από το οικονομικό βάρος του ESG παραμένει στο προσκήνιο, με πολλούς να θεωρούν ότι τα οφέλη δεν δικαιολογούν την επένδυση. Ωστόσο, το συνέδριο ανέλυσε παραδείγματα και δεδομένα που δείχνουν το αντίθετο: οι επιχειρήσεις που εντάσσουν έγκαιρα βιώσιμες πρακτικές, όχι μόνο εξοικονομούν κόστη (μέσω αποδοτικότερης διαχείρισης ενέργειας, πρώτων υλών κ.ά.), αλλά κερδίζουν σε ανταγωνιστικότητα, μειώνουν την απώλεια ταλέντου και πετυχαίνουν υψηλότερη αποτίμηση.
Μύθος 5: Το ESG είναι αποκλειστική ευθύνη μιας ηγεσίας ή τμήματος
Τέλος, το συνέδριο «διέλυσε» την αντίληψη ότι το ESG αφορά μόνο τους experts ή τη διοίκηση. Αντιθέτως, ο βιώσιμος μετασχηματισμός είναι συλλογική διαδικασία, που απαιτεί συμμετοχή και δέσμευση σε κάθε επίπεδο: από το Διοικητικό Συμβούλιο μέχρι τον κάθε εργαζόμενο, από τους προμηθευτές μέχρι τους πελάτες. Το ESG δεν είναι έργο ενός ανθρώπου ή τμήματος, αλλά διαπερνά οριζόντια όλη τη δομή και τη λειτουργία μιας επιχείρησης, δημιουργώντας νέο πλαίσιο ευθύνης και ευκαιριών για όλους.
Act now: 3 πρώτα βήματα για να φέρετε το ESG στην καθημερινότητά σας
1. Οργανώστε άμεσα ένα εσωτερικό ESG workshop
Μην αρκεστείτε σε θεωρητικές συζητήσεις. Ορίστε συγκεκριμένη ημερομηνία (π.χ. εντός της επόμενης εβδομάδας) και προσκαλέστε όλα τα τμήματα της εταιρείας να συμμετάσχουν σε ένα workshop. Εστιάστε στο να καταγραφούν απλά, καθημερινά προβλήματα και προτάσεις για το ESG και καταλήξτε με μία κοινή δέσμευση ως ένα πρώτο βήμα αλλαγής (π.χ. ένα project μικρής κλίμακας με ορατό αποτέλεσμα εντός μήνα).
2. Επιλέξτε και υλοποιήστε άμεσα μια «γρήγορη νίκη»
Επιλέξτε μια πρακτική ενέργεια που μπορεί να εφαρμοστεί μέσα σε λίγες ημέρες: ξεκινήστε πρόγραμμα ανακύκλωσης σε όλους τους χώρους, περιορίστε τις εκτυπώσεις, δημιουργήστε κανάλι ανώνυμων ιδεών/feedback για θέματα ισότητας ή εντάξτε πολιτική εξοικονόμησης ενέργειας με μετρήσιμους στόχους. Ανακοινώστε την ενέργεια σε όλο τον οργανισμό και ζητήστε από όλους να συμμετέχουν.
3. Δικτυωθείτε με το οικοσύστημα
Αφήστε πίσω την παθητική παρακολούθηση των εξελίξεων και συνδεθείτε σήμερα με τουλάχιστον ένα δίκτυο, σύλλογο ή οργανισμό που δραστηριοποιείται στο ESG. Κάντε αίτηση, δηλώστε παρουσία σε ένα προσεχές συνέδριο ή εκδήλωση, ζητήστε μια γνωριμία με στελέχη από άλλες επιχειρήσεις που έχουν κάνει βήματα στον χώρο και ορίστε στόχο να ανταλλάξετε εμπειρίες και πρακτικές λύσεις. Εναλλακτικά, βρείτε ένα ψηφιακό εργαλείο/πλατφόρμα όπου μπορείτε να μοιράζεστε πρακτικά case studies και ιδέες.
Η νέα εποχή της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας
Η πραγματική αλλαγή δεν έρχεται ποτέ με ευχολόγια ούτε με αυτόματη συμμόρφωση σε νέους κανόνες. Αυτό που ανέδειξε το 4ο ESG Universe Forum είναι ότι το ESG δεν είναι απλώς ένας ακόμα κύκλος υποχρεώσεων, αλλά μια διαδικασία μετασχηματισμού, που αγγίζει κάθε πτυχή της επιχειρηματικής λειτουργίας και της κοινωνικής συνύπαρξης. Η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: μπορεί να μείνει θεατής των εξελίξεων ή να γίνει πρωταγωνιστής μιας νέας εποχής, όπου η υπευθυνότητα, η διαφάνεια, η ένταξη και η καινοτομία αποτελούν τον πυρήνα της επιχειρηματικότητας.
Το ESG μας καλεί όλους –επιχειρήσεις, θεσμούς, επενδυτές, εργαζόμενους και πολίτες– να εγκαταλείψουν τα άλλοθι και να επιλέξουν το δύσκολο δρόμο της ουσίας. Η πρόκληση είναι να συνδέσουμε τη στρατηγική με το καθημερινό αποτέλεσμα, το επιχειρηματικό όφελος με το κοινωνικό αποτύπωμα και την ψηφιακή πρόοδο με την πραγματική βιωσιμότητα. Η επόμενη μέρα ανήκει σε όσους τολμούν να δουν το ESG σαν μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουν τι σημαίνει επιτυχία σε έναν κόσμο που αλλάζει. Η στιγμή να δράσουμε, είναι τώρα.
Όλο το υλικό και τα βίντεο του συνεδρίου θα είναι σύντομα διαθέσιμα μέσα από την επίσημη ιστοσελίδα του.
