Το παγκόσμιο εμπόριο εμπορευμάτων ξεπέρασε τις προσδοκίες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, ωθούμενο από την αυξημένη δαπάνη σε προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης, την απότομη αύξηση των εισαγωγών στη Βόρεια Αμερική ενόψει δασμολογικών αυξήσεων και το ισχυρό εμπόριο στον υπόλοιπο κόσμο. Ως εκ τούτου, οι οικονομολόγοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) αναθεώρησαν την πρόβλεψη για την αύξηση του εμπορίου το 2025 στο 2,4%, από 0,9% που ήταν η πρόβλεψη του Αυγούστου. Ωστόσο, η πρόβλεψη για το 2026 έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω στο 0,5% από 1,8%, καθώς η προσοχή στρέφεται στις επιπτώσεις των νέων δασμών. Παράλληλα, η αύξηση των παγκόσμιων εξαγωγών υπηρεσιών αναμένεται να επιβραδυνθεί από 6,8% το 2024 σε 4,6% το 2025 και 4,4% το 2026.
Στην επικαιροποίησή τους, οι οικονομολόγοι του ΠΟΕ σημειώνουν ότι η ανθεκτικότητα του 2025 δεν πρέπει να οδηγήσει σε εφησυχασμό. Η Γενική Διευθύντρια Ngozi Okonjo-Iweala δήλωσε: «h μετρημένη αντίδραση των χωρών στις δασμολογικές αλλαγές, το αναπτυξιακό δυναμικό της τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και το αυξημένο εμπόριο μεταξύ των υπολοίπων χωρών του κόσμου, ιδίως μεταξύ των αναδυόμενων οικονομιών, συνέβαλαν στην άμβλυνση των εμπορικών δυσχερειών». Σημείωσε ότι το εμπόριο Νότου-Νότου αυξήθηκε κατά 8% σε ετήσια βάση το πρώτο εξάμηνο, έναντι 6% του παγκόσμιου συνόλου, ενώ το εμπόριο Νότου-Νότου χωρίς την Κίνα αυξήθηκε κατά 9%. Πρόσθεσε ότι «η ανθεκτικότητα οφείλεται στη σταθερότητα του πολυμερούς συστήματος, όμως οι σημερινές διαταραχές αποτελούν ένα κάλεσμα για δράση προς τα έθνη, ώστε να επαναπροσδιορίσουν το εμπόριο».
Η ανάπτυξη κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 ήταν ισχυρή, με τον όγκο του παγκόσμιου εμπορίου να αυξάνεται κατά 4,9% σε ετήσια βάση και την αξία του κατά 6%, μετά από αύξηση 2% το 2024. Οι κινητήριοι μοχλοί περιλάμβαναν ευνοϊκές μακροοικονομικές συνθήκες όπως ο αποπληθωρισμός, οι υποστηρικτικές δημοσιονομικές πολιτικές και η ισχυρή ανάπτυξη στις αναδυόμενες αγορές. Δείκτες υπευθύνων προμηθειών (PMI) και εθνικές στατιστικές επιβεβαιώνουν την αύξηση των αποθεμάτων σε τομείς όπως τα μηχανήματα, τα οχήματα, η ξυλεία και ο κατασκευαστικός εξοπλισμός. Τα αγαθά τεχνητής νοημοσύνης οδήγησαν σχεδόν το ήμισυ της εμπορικής επέκτασης, με αύξηση 20% σε αξία. Η ανάπτυξη κάλυψε όλη την ψηφιακή αλυσίδα αξίας, από το ακατέργαστο πυρίτιο έως τις συσκευές για πλατφόρμες cloud.
Η υποβάθμιση της πρόβλεψης για το 2026 αντανακλά την αναμενόμενη επίδραση των υψηλότερων δασμών, η οποία εκτιμάται ότι θα μετατοπιστεί χρονικά. Η αύξηση των τιμών εισροών και η επιβράδυνση των αποστολών υποδηλώνουν πιθανή αύξηση του πληθωρισμού στα τέλη του 2025, καθώς τα αποθέματα θα συρρικνώνονται. Ενώ η πρόβλεψη του 2025 βελτιώθηκε, η υποβάθμιση του 2026 οδηγεί σε παρόμοια συνολική επίπτωση στη διετία, καθώς μέρος της συσσώρευσης αποθεμάτων δεν θα αντιστραφεί πλήρως. Παράλληλα, η πρόβλεψη για την παγκόσμια αύξηση του ΑΕΠ είναι 2,7% για το 2025 και 2,6% για το 2026. Ο βασικός κίνδυνος παραμένει η εξάπλωση εμπορικών περιορισμών, ενώ μια θετική προοπτική είναι η διατηρήσιμη ανάπτυξη στο εμπόριο που σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη.
Σε περιφερειακό επίπεδο, το εμπόριο παρουσιάζει μικτή εικόνα για το 2025. Η Ασία και η Αφρική αναμένεται να καταγράψουν την ταχύτερη αύξηση εξαγωγών, με μέτριες επιδόσεις από τη Νότια Αμερική και τη Μέση Ανατολή και βραδύτερη ανάπτυξη στην Ευρώπη, ενώ η Βόρεια Αμερική και η Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ) αντιμετωπίζουν μείωση. Στις εισαγωγές, η Αφρική και οι Λιγότερο Ανεπτυγμένες Χώρες (ΛΑΧ) θα δουν την ταχύτερη ανάπτυξη, σε αντίθεση με τη συρρίκνωση στη Βόρεια Αμερική. Το 2026, μόνο η Βόρεια Αμερική, η Ευρώπη και η ΚΑΚ αναμένεται να βελτιώσουν τις εξαγωγικές τους επιδόσεις, ενώ όλες οι περιοχές θα καταγράψουν ασθενέστερες επιδόσεις στις εισαγωγές.
Για το εμπόριο υπηρεσιών, η πρόβλεψη έχει επίσης αναθεωρηθεί, αν και παραμένει ασθενέστερη από ό,τι θα ήταν χωρίς τους νέους δασμούς. Η επιβράδυνση για το 2025 αντανακλά την ασθενέστερη ανάπτυξη στις Μεταφορές (2,5% από 4,5% το 2024) και στα Ταξίδια (3,1% από 11% πέρυσι). Η κατηγορία Άλλες εμπορικές υπηρεσίες αναμένεται να επιβραδυνθεί ελαφρά (5,8% από 6,3%), ενώ οι ψηφιακά παρεχόμενες υπηρεσίες προβλέπεται να ενισχυθούν οριακά (6,1% από 5,7%). Για το 2026, οι μεταφορές αναμένεται να επιβραδυνθούν περαιτέρω στο 1,8%, τα ταξίδια να ανακάμψουν ελαφρώς στο 4,4%, και οι άλλες κατηγορίες να παραμείνουν σταθερές.
Η περιφερειακή ανάλυση των υπηρεσιών δείχνει ότι η Ευρώπη θα έχει την ταχύτερη αύξηση εξαγωγών το 2025, ακολουθούμενη από την Ασία και τη Μέση Ανατολή. Η Βόρεια Αμερική προβλέπεται να έχει μέτρια ανάπτυξη, ενώ η Νότια Αμερική και η Αφρική θα σημειώσουν τη βραδύτερη επέκταση. Για το 2026, οι προβλέψεις είναι μικτές: οι εξαγωγές υπηρεσιών της Ασίας και της Αφρικής αναμένεται να επιταχυνθούν, ενώ της Ευρώπης, της ΚΑΚ και της Μέσης Ανατολής θα επιβραδυνθούν. Στη Βόρεια και Νότια Αμερική, η ανάπτυξη των εξαγωγών υπηρεσιών αναμένεται να παραμείνει σταθερή.
